Uçum: "İktidar değişikliği tam bağımsızlık sürecine darbe olur"

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum katıldığı canlı yayın programında açıklamalarda bulundu.

Uçum'un açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:

2023 seçimi yeni sistemin ikinci seçimi. 2018'de ilk kez halkımızın önüne iki sandık koyulmuştu. Bu son derece kıymetli bir şey. 14 Mayıs günü, 2 hafta sonra halkımızın hem hükümeti hem Meclis'i belirleyecek. 2023 seçim süreci geçtiğimiz süreçlerden farklı eğilimler üzerine gelişiyor. Vatandaşın kendi hayatını ilgilendiren, diyelim ki pahalılıkla ilgili değerlendirmeler yapıyor. Her seçim öncesinde böyle değerlendirmeler yapılır. Bu seçimde herhalde o ezber bozulacak. Bu dönemde bu tip sorunların olduğu Cumhurbaşkanı tarafından hükümet kanadından da kabul ediliyor. Bu sorunların çözümünde başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere irade görülüyor. Halkın sorunu kabul eden ama aynı zamanda çözüm iradesi oluşturan aktörler Cumhurbaşkanı ve ekibini öne çıkaran bir yaklaşım olduğunu görüyoruz. Bu seçim Türkiye'nin kendini güvende hissetmesi için neler yapması gerektiği öyle ya da böyle halkın gündemine girdiği seçim. Akdeniz'de, Irak'ta, Suriye'deki durumumuz nasıl olacak? Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye'nin rolü nasıl devam edecek. Seçmen bu konuda bir hissiyat içerisinde.

"Seçmenin maceraya girme yaklaşımı yok"

Milli devlet olarak Türkiye'yi koruma, güçlendirme siyasetini Cumhur İttifakı yapıyor. Bugün küresel sistem içerisinde hakikaten referans olabilecek kurumsal yapılar kalmadı. Çin bir taraftan, ABD bir taraftan bu savaşın aktörü olarak çıkıyor. Burada esas olan gücün korunması. Bu da milli devletin korunması meselesi olarak ortaya çıkıyor. Milli devletimin ontolojik varlığının devam etmesi seçmen nezdinde önemli bir yere sahip. Seçmenin maceraya girmek gibi yaklaşımı söz konusu değil. Küresel sistemde Türkiye'nin seçimi çeşitli mecralarda takip ediliyor. Bir yandan dünyada mazlum milletler, İslam coğrafyası, Türkiye'nin yükselişinden umut üretmiş durumda. Cumhurbaşkanının ürettiği küresel düzende siyaset. 'Dünya beşten büyüktür' yaklaşımı. İnsani yardımlar bir umut üretiyor. Çatışma milli devletlerle küresel güçler arasında. Bir yandan umut olarak takip edilirken bir yandan da bu yükselişin nereye gideceğini merak eden küresel güçler açısından bakılabilir.

"İktidar değişikliği tam bağımsızlık sürecine darbe olur"

Irak ve Suriye'den asker çekilmesi gündeme gelecek yaklaşımlar. Türkiye'nin terörle mücadelesine ilişkin yaklaşımlar. Türkiye'nin terör örgütlerine sistematik yaklaşımlarla ilgili güven veren bir şey yok. Türkiye'nin güvenlik alanlarına sahip çıkmazsanız 'Bu konuda daha ileri götüreceğiz' demenin bir karşılığını düşünmüyorum. Türkiye'nin Rusya ilişkilerini değerlendireceğiz diye açıklamalar oldu. 2023 seçimlerinde iktidar değişikliği Türkiye'nin tam bağımsızlığına darbe olur. Bu başarılabilir mi ayrı konu. Temel devlet doktrinlerinin korunacağına ilişkin güven veren bir yaklaşımları yok. Ekonomik krizlerle mücadele konusunda şimdiye kadar uygulanan modellerden farklı. Türkiye ulusal demokrasi programını hayata geçirdi, milli ekonomi programını hayata geçiriyor. Krizlerle mücadelede büyüme stratejisine dayalı program.

"Parlamenter sisteminde darmadağın olurduk"

Burada esas olan milli ekonomik politika yaklaşım değişmez. Aynı şey ulusal demokrasi açısından. 16 Nisan'da sistem değişikliği yaptık. Muhalefet bu sisteme her türlü yapıştırmayı yaptı. Güçlendirilmiş parlamenter sisteme açıklaması yaptılar. 16 Nisan değişim öncesine hasbelkader katkıda bulunmuş insanım. Bu sistemin yürütme gücünün kendi içinde yoğunlaştıran, yürütmedeki hareket kabiliyetini artıran, bakanlıklar arası çatışmayı ortadan kaldıran bir sistem olduğu anlatıldı. Bu sisteme geçildikten sonra döviz kuru manipülasyonu, pandemi, Rusya-Ukrayna krizinde parlamenter sistem olsaydı darmadağın olurduk. Binali Bey'in Başbakan oldu dönemde BES kanunu kabul edilmişti, yürürlüğe girecekti. Bakanlar Kurulu yönetmeliğine ihtiyaç vardı. 1 Ocak'ta yürürlüğe girecekti. 8 aylık sürede Bakanlar Kurulu yönetmeliği çıkmadı. Aynı hükümette bile böyle. Oysa Başkanlık sisteminde öyle değil. Başkanın doğrudan düzenleme yetkisiyle karşılanabiliyor. 6 Şubat'ta 80 günlük süre içerisinde zararlandırıcı sonuçları telafi edecek süreci başlatmış durumdayız. Parlamenter sisteminde Bakanlar Kurulu'nda bunun başarıyla yürütülmesi mümkün değildi.

"Bu sistemde mümkün olan en iyi karar alınıyor"

Başkanlık sistemi parlamenter sisteme göre kolektif çalışma kapasitesi çok daha yüksektir. Bakanlar Kurulu'nda karar almak için ehveni şerde uzlaşmak gerekir. Cumhurbaşkanlığı sisteminde mümkün olan en iyi kararı almak vardır. Kabine sisteminde bakanlar mümkün olan en iyisinin arayışına girilir. Bu sistemde bir yandan bakanlar bir yanda kurullar var. Parlamenter sistemin en önemli sorunu ilişki yönetimi. Tüm politika kurullarının başkanı Cumhurbaşkanımızdır. O kurullar Cumhurbaşkanının verdiği talimatlarla politika üretiyorlar. İcra mekanizmalarını takip etme yükümlülükleri var. Orada da raporlamalar yapılıyor. Politika Kurulu hakikaten çok verimli bir müktesebatı ortaya koymuştur.

"Muhalefet Türkiye doktrinine sahip olmak zorunda"

Türkiye'de yaşayan siyasi aktörlerin hepsinin kabul ettiği Türkiye doktrinine sahip olmak zorunda. Bu net. O ülkenin coğrafi bütünlüğünü, siyasi birliğini korumak. Güvenlik alanda temel politikaları devam ettirmek. Akkuyu'yu kapatacağız dediler. Kanal İstanbul’u iptal edeceğiz dediler. Başkanlıktan kaynaklı kuvvetli yürütme gücüne karşı çıkıyor. Avrupa'da parlamenter sisteminin zaafları sürekli gündem olurken. Bunlar terör örgütleri ile iş birliği içerisindeler mi? Siyasi özerklikle ilgili bir yaklaşım ortaya koyuyorlar. Terörle, FETÖ ile mücadelede vazgeçileceği belirtiliyor. FETÖ ile barışma mesajları mesajları veriliyor. Türkiye'nin dış politikasına ilişkin birçok itirazda bulunuyorlar. Hakikaten bunlar gelip bunları koruyacaktır demek ortaya çıkan tabloyu anlamamak, görmemek demektir.

"Bizim sizin desteğinize ihtiyacımız yok neden denmiyor?"

Bugün milli devletlerin varlığını koruması meselesi milli devlet olarak, güçlü olarak ancak varlığını koruyabilirsiniz. Teslimiyetçi, iş birliği arayışına girerseniz. Paranın ne karşılığında, nereden getirileceğine dair açıklama yapılmıyor. Bunlar çok samimi yaklaşımlar değil. PKK’nın Millet İttifakı’nın desteklemesine ne diyorlar? Bizim sizin desteğinize ihtiyacımız yok neden demiyorlar? Bugünkü siyaset dili tamamen oportünist bir siyaset diline çevrilmiş durumda.

"Özgürlük güvenlik karşıtlı ideolojik ezberdir"

İktidarlar seçmeni yönetmez. İnsan yönetilmez. Yönetilen şey süreçlerdir, iş yönetilir, hizmet yönetilir. Siyasetçi seçmeni yöneteceğini düşünüyorsa o seçkinlikle o seçmenin gönlünde hiçbir zaman yönetemeyecek demektir. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın siyaset tarzı işi yönetmek üzerine kuruludur. Özgürlük-güvenlik meselesi ideolojik ezberdir. Birbirinin seçeneği değildir. Siz hangi ülkenin güvenliğinden taviz verip, özgürlük açtığını düşünüyorsunuz. Özgürlük ve güvenlik birbirinin seçeneği olan alanlar değildir. Biz güvenlik içinde özgürlük istiyoruz, mesele odur. Bunu bir ikilem olarak gündeme getirmekten vazgeçmek zorundayız. Bütün meseleleri birlikte almak gerekiyor. Biz milli devletlerin özgürlük için güvenli olmasına inanıyoruz.

"Rutinleşmemizin anahtarı yeni anayasadır"

Türkiye Cumhuriyetin yüzüncü yılında yeni bir anayasayı hak etmiyor mu? Bu anayasa hep tartışma konusu oldu. AK Parti'nin tonlarca denemeleri oldu. O mutabakat bir türlü sağlanamadı. Yeni anayasa meselesi Türkiye'nin gündeminden kalkmayacaktır. 1982 olan bir anayasa bu ülkeye layık değildir. Bizim rutinleşmemizin anahtarı yeni anayasadır. Yeni, sivil, özgürlükçü, kuşatıcı anayasadır. Türkiye'yi rutine dönüştürmemizin yolu yeni anayasa ve Cumhurbaşkanlığı sistemini geliştirilip, yetkinleştirilmesidir. Türkiye 85 milyonluk ülke. Zengin değerlere sahip bir ülke. Türkiye şu anda klasik dünyanın merkezinde bir ülke.

"Türkiye toplumu kutuplaşmıyor"

Bizde temsil alanlarındaki çekişmeler, yer yer çatışmalar toplumun kutuplaştırılması olarak yansıtılıyor. Bu son derce sakıncalı. Türkiye toplumu kutuplaşmıyor. Kürt-Türk, Alevi-Sünni üzerinden yapmaya çalıştılar başaramadılar. Türkiye toplumu altını çiziyorum kutuplaşmaz. Kendi arasında çekişmeler yaşayabilir ama kutuplaşmaz. Bu sistem demokratik bloklaşma üretir. Cumhurbaşkanı sistemi ya birinci turda ya ikinci turda Cumhurbaşkanını seçeceksin. Tercih edenler demokratik bloktur. Dolayısıyla kutuplaşma bir ezberdir, bunlardan uzak durmalıyız. Pahalılıkla ilgili meselenin çözümü konusunda kabine irade koymaya çalışıyor. Emekli maaşları artıyor. Muhalefeti destekleyen toplum kesimleri de zaten aynı şeyden yararlanıyor.

"50 + 1'in değişmesinin halkta karşılığı yok"

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin geliştirilmesinden söz ediliyor seçim beyannamesinde. Hükümet reformu hükümet modelini değiştirdi. 16 Nisan'da halk tarafından kabul edildi. Bu arada parlamenter sistemden başkanlık sisteme geçerken idari reform yapıldı. Bakanlıkların sayısı 16 olarak belirlendi, 1 tane Cumhurbaşkanı yardımcısı atandı. Sisteme yeni unsurlar eklendi. Ofis başkanlıkları, politika kurulları kuruldu. Bu idari reform içerisinde uygulamasına da bakıldı. İfade edilen hususlardan birisi Başkanlık sistemini daha da etkin hale getirecek, iyileştirecek, bakanlıklarda, ofislerde, kurullarda, çok daha işlevsel yapılar oluşturma meselesi. Bunlar yürütme alanına ilişkin olduğu için Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle olabilir. 50 artı 1'in değişmesinin halkta karşılık görebileceğini düşünmüyorum. Müsteşarlığı geriye getirme tartışması siyasi bürokrasi arayışıdır. Bakanlıkların hafızası kurumsal hafızadır. Hafıza kurumsal olan bir şeydir; kişisel değildir.