Putin, Sudan'daki askeri üs anlaşmasını Devlet Duması’na sevk etti

Hartum'un Port Sudan'da bir Rus askeri üssünün kurulmasına yönelik Moskova ile yapılan anlaşmayı dondurduğunu açıklamasının üzerinden birkaç hafta geçmişken Moskova, öngördüğü tüm yasal onay mekanizmalardan geçerek belgeyi bağlayıcı bir anlaşmaya dönüştürme yönündeki adımlarını hızlandırdı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz hafta Rus hükümetinin resmi onayının ardından anlaşmanın nihai onayının ikinci aşamasında, anlaşmanın Devlet Duması’na sevk edilmesi emrini verdi.

Söz konusu gelişme, Sudan’ın askeri ve diplomatik düzeylerde gerçekleşen temaslar yoluyla kendi tutumu hakkında Moskova'yı doğrudan ve resmi olarak bilgilendirmesine rağmen gerçekleşti. Bu temaslardan en öne çıkanları, Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin başkanlığında Rusya Savunma Bakanlığından bir heyetin iki hafta önce Hartum'u ziyareti, Sudan Savunma Bakanı'nın ise Rusya Savunma Bakanlığı tarafından düzenlenen Uluslararası Güvenlik Konferansı'na katılım için Moskova'yı ziyaretiydi.

Kremlin tarafından yapılan açıklamada, “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kızıldeniz'deki Sudan sahilinde Rus donanması için bir lojistik merkez kurulması amacıyla Hartum ile imzalanan anlaşma taslağını, Rus hükümeti tarafından onaylanması ardından Devlet Duması’na havale etti” ifadelerine başvuruldu.

Putin, son onay sürecini tamamlamak üzere Savunma Bakan Yardımcısı Nikolay Pankov'u dosyanın Rusya Devlet Duması ve Federasyon'daki (Senato) temsilcisi olarak atadı. Geçtiğimiz hafta, Rusya Başbakanı Mihail Mişustin, anlaşmayı onaya sunmak için bir kararname imzalamıştı.

Geçtiğimiz ayın başlarında Hartum, iki tarafın Sudan'daki hükümet değişmeden önce imzaladığı anlaşmayı dondurmuştu. “Hartum, Kızıldeniz'de bir Rus askeri üssü kurma anlaşmasını gözden geçirme niyetinde” ifadelerini kullanan Sudan Genelkurmay Başkanı Muhammed Osman el-Hüseyin, belgenin önceki hükümet tarafından onaylandığını, Temsilciler Meclisi tarafından onaylanmadığını vurgulamıştı.

Port Sudan'da askeri bir üs kurulması anlaşması, Rusya'ya aynı anda dört savaş gemisinden fazla olmamak kaydıyla savaş gemilerini konuşlandırma hakkı veriyor. Üsteki Rus askeri tümeni sayısının 300 kişi olabileceği, anlaşmanın 25 yıllık bir süre için geçerli olacağı ve uzatılabileceği öngörülüyor.

Sudan'ın bu tutumuna rağmen, anlaşmanın her iki taraf için de bağlayıcı olduğunu açıklayan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova ise “Bu anlaşma, 23 Temmuz 2019'da Hartum'da Sudan'daki Askeri Geçiş Konseyi'nden sorumlu bir yetkili tarafından, yani Sudan'daki siyasi sistemin değişmesi ardından imzalandı. Ülkede şu anda bu tür yetkilere sahip bir yasama mercii olmadığı için belge henüz Sudan tarafından onaylanmadı” ifadelerine başvurdu.

Aynı zamanda Rus tarafının anlaşma metnini gözden geçirme konusunda esneklik göstermeye hazır olduğunu ima eden Zaharova, “Belge metni değiştirilebilir. Anlaşma yürürlüğe girse dahi, iki taraf arasında koordinasyon kurulduğu taktirde ve her iki tarafça da bir girişimde bulunulması durumunda metninde önemli değişiklikler yapabilir” dedi.

Şarku’l Avsat’ın bir Rus kaynaktan aktardığına göre Moskova, her iki tarafın çıkarlarını karşılamak için bazı değişiklikler yapmak noktasında Sudan tarafıyla daha sonra müzakere etmek üzere tam yetki istiyor.

Sudan Savunma Bakanı Yasin İbrahim, geçen hafta Moskova'ya yaptığı ziyarette, “Mesele tek bir anlaşma ile ilgili değil, aksine iki ülke arasındaki askeri işbirliğine ilişkin dört anlaşma ile ilgili. Bu anlaşmalar, Rusya Savunma Bakanlığının Sudan'da bir temsilciliğinin kurulmasını, Rus savaş gemilerinin Sudan limanlarına girişinin kolaylaştırılmasını, Sudan'da bir Rus lojistik destek merkezi kurulmasını şart koşuyor. Bu anlaşmalardan üçünün sürdüğünü söyleyen Bakan İbrahim, bunlarla ilgili bazı tamamlayıcı konuların bulunduğunu da belirtti.

Bakan deniz destek merkezi anlaşmasının ise Sudan hükümeti tarafından Temmuz 2019’da, Rusya tarafından Aralık 2020'nin başlarında onaylandığını ifade etti. Aynı zamanda “Temmuz ila Aralık ayı arasındaki dönemde köprünün altından çok sular aktı. Bakanlar Kurulu oluşturuldu; bu kurum Sudan'daki yasal ve yasama yapılarının bir parçası oldu. Anlaşma Hartum tarafından imzalandığında, Egemenlik Konseyi Sudan'daki tek yönetim organıydı, ancak Bakanlar Kurulu kurulunca şartlar değişti. Şu anda onay sürecinde olan anlaşma, Sudan'daki yasama makamlarının prosedürleri altında. Bakanlar Kurulu, ardından Egemenlik Konseyi aracılığıyla onay verilmeli. Nihai onay birçok düzenleme gerektiriyor” ifadelerine başvurdu.

Savunma Bakanı Yardımcısı Aleksandr Fomin başkanlığındaki bir Rus heyetinin Hartum'a yaptığı son ziyaretin gündeminde bu meselenin olduğuna dikkati çeken Bakan İbrahim, Fomin'i ayrıntılardan haberdar ettiğini söyledi.

Hartum'un anlaşmayı gözden geçirme kararının ardında ABD'den herhangi bir baskı olup olmadığına ilişkin ise Bakan İbrahim, Sudan'ın tüm dünyaya açık olduğunu belirterek, Rusya ile ilişkilerin gücünü vurguladı.