587 milyar liralık kartlı alışveriş yaptık

Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, "Kartlı ödeme hacmi TL bazında 2016'da bir önceki yıla göre yüzde 12 büyüdü. 2015'te 526 milyar lira olan kartlarla alışveriş, geçen yıl 587 milyar liraya ulaştı." dedi.

Canko, düzenlediği basın toplantısında, ödeme sistemleri alanında 2016 yılındaki gelişmeleri değerlendirdi.

Canko, 2016 yılına ilişkin, "Ben hiçbir yılın, bir takvim yılının arkasından bu kadar çok kötü konuşulduğunu görmedim. Yıl sonundaki olayları siz de biliyorsunuz. 2016 ile ilgili kötü söz sarf etme yarışmaları yapıldı." ifadesini kullandı.

2016'da ödemelerde nakite biraz daha "bye bye" denildiğini, mobil alışkanlığın biraz daha arttığını ve finansal teknolojide önemli adımlar atıldığını belirten Canko, Türkiye'nin 2016'yı 176 milyon plastik kart ve yüzde 3'lük büyüme ile kapattığını, yine Avrupa'nın bir numaralı kart pazarı olduğunu söyledi.

Kartlı ödeme hacminin Türk lirası bazında 2016'da bir önceki yıla göre yüzde 12 büyüdüğünü ifade eden Canko, 2015'te 526 milyar lira olan kartlarla alışverişin geçen yıl 587 milyar liraya ulaştığını bildirdi.

Canko, 2016 yılında POS ve ATM'lerde kartlarla 5,5 milyar adet işlem yapıldığını, bu rakamın günlük 15 milyona geldiğine işaret ederek, "2015'te 5 milyar adet işlem yapmıştık. Demek ki ülkemizde dijital ödemeleri bir önceki yıla göre yüzde 10 büyüttük." diye konuştu.

Kartlarla işlem hacminin 2016'da 1,2 trilyon lira olduğunu belirten Canko, 2015'te bu rakamın 1 trilyon lira olduğunu, 2015'ten 2016'ya yüzde 15'lik bir büyümenin kaydedildiğini bildirdi.

"HER 4 ALIŞVERİŞTEN BİRİ BANKA KARTI İLE YAPILDI"

Soner Canko, ticari kartlarla yapılan alışverişlerin toplam alışveriş içerisindeki payının yüzde 20,7'ye, alışveriş tutarının ise 111 milyar liraya ulaştığını söyledi.

Canko, banka kartlarının 2016'da tüm zamanların en yüksek popülerliğine ulaştığını ve bu kartlarla yapılan alışveriş işlem sayısının 1 milyar 86 milyon adede çıktığını, toplam ödemeler içerisindeki payının ise yüzde 26'ya eriştiğini kaydetti.

Canko, her 4 alışverişten 1'inin banka kartı ile yapıldığını, bunun da eskisi kadar kredili yaşanmadığı, var olan tasarrufların daha çok kullanıldığı anlamına geldiğini dile getirdi.

Kişi başına düşen toplam kartlı ödeme işlem adedinin 2005 yılında 19 olduğunu anımsatan Canko, 2016'da bu rakamın 53'e ulaştığını belirterek, "2005 yılında banka kartı ile yapılan işlem neredeyse hiç yoktu. Bu 19 işlemin sadece biri banka kartlarıyla yapılıyordu. Bugün geldiğimiz noktada 53 işlemin 14'ü banka kartlarıyla yapılır hale geldi." dedi.

Canko, toplam tüketim harcamaları içerisinde kartla yapılan ödemelerin payının 2010'da yüzde 30'lardan 2016'da 40'lara çıktığını ifade etti.

Kartlarla yapılan alışveriş sektörel bazda incelendiğinde, 2016 yılında en fazla artış görülen sektörün BES olduğu bilgisini veren Canko, "Öyle bir artış ki; ben bugüne kadar böyle büyüyen bir sektör görmedim. Yüzde 84'lük bir büyüme ile BES ödemeleri, toplam kartlı harcamalar içerisinde sektörel olarak aslan payını aldı." diye konuştu.

Canko, ikincinin yüzde 72'lik büyüme ile kamu ve vergi ödemeleri, üçüncüsünün ise yüzde 25'lik büyüme ile sigorta sektörü olduğunu, 4. ve 5. sıralarda ise yemek ve sağlık sektörlerinin yer aldığının altını çizdi.

Azalan sektörlere bakıldığında, bunların başında yüzde 8 ile kuyumculuğun geldiğini bildiren Canko, bu anlamda diğer sektörlerin yüzde 1'lik daralma ile konaklama ve seyahat ile elektronik eşya sektörünün olduğunu hatırlattı.

Canko, 2016 yılında market ve gıdadaki büyümenin yüzde 11, akaryakıtta yüzde 4, giyimde ise yüzde 9 olduğunu söyledi.

Akaryakıttaki yüzde 4'lük büyümenin dikkatlerini çektiğini belirten Canko, bu konuda yıl içerisinde düşen dolar bazındaki petrol maliyetlerinin alışverişlere olumlu yansıdığını kaydetti.

"E-TİCARET YERİNİ M-TİCARETE DEVRETTİ"

Canko, 2016 yılında internetten yapılan alışverişlerin ödemelerde ulaştığı payın yüzde 12 ile tüm zamanların en yükseği olduğunu söyledi.

2013 yılında 34,6 milyar lira olan sanal alışverişlerin, 2016'da 68,4 milyar liraya çıktığını belirten Canko, yıllık büyümenin de yüzde 23 olarak gerçekleştiğini kaydetti.

Canko, çekler, 2012 yılında toplam nakitsiz ödemeler içerisinde yüzde 0,7'lik bir paya sahipken, geçen 5 sene içerisinde bu payını neredeyse yarı yarıya kaybederek, yüzde 0,4'e gerilediğini dile getirdi.

EFT'nin de payını yüzde 6'dan yüzde 8'e yükselttiğine işaret eden Canko, banka kartı kullanımının yüzde 14'ten 23'e çıktığını ifade etti.

Canko, bu anlamda kredi kartlarının payının yüzde 79'dan 68'lere gerilediğini bildirdi.

Türkiye'de 15 yaş üstü 60 milyonluk bir nüfus olduğunu anımsatan Canko, kredi kartı sahipliğini 22 milyon olarak ölçtüklerini, kişi başı kredi kartı sahipliğinin 2,2 adet olduğunu, kredi kartı kullanıcısı olabilecek potansiyel nüfusun 37,7 milyon olduğunun altını çizdi.

Canko, banka kartında kart sahibi kişi sayısının 40 milyon civarında olduğunu, kişi başına düşen banka kartı sayısının 2,9 olduğunu ama burada da hala Türkiye'de banka kartı edinebilecek 20 milyona yakın kişi olduğu bilgisini verdi.

E-ticaretin yerini m-ticarete, yani mobil ticarete, devrettiğini anlatan Canko, mobil ticaretin online perakendedeki payına bakılacak olduğunda, 3 sene önce yüzde 18 olan mobilin payının bugün yüzde 38'lere geldiğini, Türkiye'nin Japonya, İngiltere ve Kore'den sonra dünyada mobiliteye en hızlı giren dördüncü ülke olduğunu kaydetti.

Canko, online perakende içerisinde mobilin payına bakıldığında, 2014'te toplam işlemlerin yüzde 19'u olan mobil ödemelerin, 2015'ye yüzde 43'e, 2016'da ise yüzde 51'e geldiğini vurguladı.

Türkiye'de finansal teknolojiler ekosisteminin büyüdüğüne dikkati çeken Canko, Türkiye'deki toplam girişim sermayesi yatırımlarının yüzde 47'si 2016'da FinTech'e yapıldığını aynı zamanda bu alanda fırsatlar bulunduğunu kaydetti.

Canko, yeni nesil teknolojilerin ödeme deneyimlerini ve iş yapış biçimini değiştireceğini anlatarak, mobil, tokenization, biyometri, nesnelerin interneti, giyilebilir teknoloji, kasasız ödeme çözümleri, chatbotlar, sanal asistanlar, yapay zeka, blockchain gibi ödeme süreçlerini hızlandıran teknolojiler hakkında bilgi verdi.

Soner Canko, 2016 yılında nakitsiz toplum, nakitsiz ödemeler hedefine dev bir adım daha yaklaştıklarını söyledi.

MARKET-GIDA EN BÜYÜK PAYA SAHİP

Bir gazetecinin, toplam kartlı ödemelerin yüzde 12 büyüdüğünü anımsatarak, bunun ne kadarının vergi ve sigortanın oluşturduğuna yönelik sorusu üzerine Canko, 587 milyar lira içinde kamu-vergi ödemelerinin 18 milyar lira, sigorta ödemelerinin ise 28 milyar lira paya sahip olduğunu kaydetti.

Canko, market-gıdanın 155 milyar lira, benzin-akaryakıtın 51 milyar lira, giyimin 48 milyar lira ile toplam kart ile yapılan alışverişlerde en büyük 3 kategoriyi oluşturduğunu ifade etti.

2016 rakamları içerisinde Türk vatandaşı olmayanların harcama ve işlem adetlerine yönelik analizlerinin olup olmadığına ilişkin soruya Canko, "(Suriyeli sığınmacılar) Onlar da sonuçta kendi ülkelerindeki banka kartlarını kullanıyorlarsa zaten elimizde toplu data var. Anormal bir büyüme olmadığı gibi 2016'da yaşanan turizm sorunlarımızın buraya yansıdığını ve toplam yabancı kartların yüzde 19 küçüldüğünü söyleyebiliriz. O anlamda katkıları yok." diye konuştu.

Operatörlerin finansman şirketi oluşturmasına yönelik soru üzerine Canko, 6493 sayılı kanun ile Türkiye'de ödeme işinin banka dışı kurumlara da açıldığını anımsatarak, şunları söyledi:

"Mobil operatörler de dahil olmak üzere birçok kurum faaliyet izni aldı. Her ne kadar adımız bankalararası olsa da bankalararası olmayan kurumlar arası kart merkezi hüviyetine büründük. Tüm şirketlere kapılarımızı açtık. Hatta 2016'da ilk üyemiz banka dışı kurum olarak aramıza katıldı. 2017'de çok sayıda kurum, kuruluş, mobil operatörleri ya da olmayanları aramızda göreceğiz."

"PayPal'ın Türkiye'den çıkmasıyla yurt dışı ödemelerde güçlük çekiliyor. BKM Express ile yurt dışına açılmayı düşünüyor musunuz?" şeklindeki soru üzerine Canko, "İnşallah PayPal 2017'de Türkiye'ye dönsün, Türk kartlarına kendini açsın ve biz BKM Express ile bunu sağlasak bile onlarla birlikte tamamlayıcı olalım. Rekabet ederken bile iş birliği yapmak istiyoruz." yanıtını verdi.

Canko, 2017 beklentilerine ve sicil affına yönelik soru üzerine, 2017 yılına dair çok umutlu olduğunu belirterek, "Aslında sicil affı konusu ne olursa olsun affettik değil, mevcut borçları sadık bir şekilde ödeyebilecek olanlara açılan bir pencere olacak. Suistimal edilme ihtimali yok. Sorunlu tüketici sayısı giderek düşüyor. Ülkemizdeki mevcut gündeme rağmen finansal olarak tüketicilerin eski borçlarını kapatıyor olmasını olumlu yorumluyorum. 2008-2009'da bugünkü gibi bir durum yoktu ve bundan çok daha fazla geri dönmeyen krediler vardı, sorunlu kartlar vardı. O döneme kıyasla fevkalade iyi gidiyoruz." şeklinde konuştu.

Bazen sorular üzerine hiç merak etmedikleri analizlere baktıklarını anlatan Canko, "Bir terör eylemi sonrası alışverişler yavaşlıyor sonra bir bakıyorsunuz onu toparlayacak şekilde hızlanıyor. Darbe girişimi sırasında 'ATM'lerde para çekimi yükseldi' diye haberler yapıldı, ondan sonraki 3 gün boyunca öyle bir düştü ki... Uzun vadeli ve derin bir piyasada olduğumuz için verdiğim veriler bana gelecek için ümit vadediyor." dedi.