Kalın'dan İstanbul'daki anlaşmanın üzerine "olumlu adımlar atılması" çağrısı

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, uluslararası topluma, Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında İstanbul'da imzalanan anlaşmanın üzerine olumlu adımlar atılması çağrısı yaptı.

Kalın, CNN International televizyonunda katıldığı bir programda Türkiye, Rusya, Ukrayna ve BM arasında imzalanan "Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi"ne ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Tüm tarafları anlaşmaya uymaya davet eden Kalın, söz konusu anlaşmanın herhangi bir askeri saldırı düzenlenmemesini, Ukrayna ve Rusya'dan tahıl ihracının engellememesini de içerdiğini anımsattı.

- "Bur tür saldırılardan kaçınılmalı"

Odessa'ya 24 Temmuz'da düzenlenen saldırıya ilişkin Kalın, "Bur tür saldırılardan kaçınılmalı. Bunu çok yakından takip edeceğiz. Rusya'ya bu konuyu gündeme getireceğiz. Öte yandan bu, mevcut şartlar altında herhangi bir anlaşmanın ne kadar zor olduğunu gösteriyor." dedi.

Kalın, İstanbul'da imzalanan anlaşmanın küresel gıda güvenliği için faydalı olduğunu ifade ederek, "Süreçteki her adımda çok dikkatli olacağız, tüm süreci yakından izleyeceğiz. Rus ve Ukraynalı yetkililerle yakın temasta olmaya devam edeceğiz." diye konuştu.

Odessa saldırısının hemen ardından Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar'ın Rus mevkidaşı Sergey Şoygu ile görüştüğünü ve konuya ilişkin detaylı açıklama alamadığını söyleyen Kalın, "Sanırım orada (Odessa) tam olarak ne olduğunu anlamaya çalışıyorlardı çünkü bu Savunma Bakanı Şoygu için anlaşmayı imzalamasının üzerinden 24 saat bile geçmeden bu saldırının olması ilginç olabilir. Bu, Rusya tarafı olarak Şoygu'nun elde ettiğini gölgeleyecek bir durum." şeklinde konuştu.

Kalın, savaşın devam ettiğini ve Ukrayna'nın işgal altında olduğunu, Kiev yönetiminin hayal kırıklığını, şüphelerini tümüyle anladıklarını dile getirerek, "Güven konusu oldukça önemli. Bu şu anda en zor konulardan biri. Sadece tahıl konusunda değil, ateşkes, esir takası veya herhangi bir barış müzakeresinde asıl mesele güven eksikliği." ifadesini kullandı.

- "Süreç zorlu olacak"

Tahıl ihracı konusunda imzalanan anlaşmaya haftalarca süren çabalar sonucu ulaşıldığına dikkati çeken Kalın, "Uygulama aşamasında fark olmayacak, zorlu olacak, titiz çalışma olacak. Birçok cephede zorluklar olacak. Elbette bu kesin olan bir şey değil. Şu taraf veya bu taraf güvenilir, şu taraf güvenilir değil şeklindeki açıklamalar yerine adım adım ilerlemeliyiz." dedi.

Herhangi bir ambargo veya yaptırım olmamasına rağmen bazı nedenlerle Rus tahılının ihraç edilemediğine, bu anlaşmanın Rusya'nın da çıkarına olduğuna değinen Kalın, Moskova'nın söz konusu anlaşmayı uygulayacağına inandıklarını belirtti.

Tahıl ihracı için İstanbul'da kurulacak merkezde Türkiye ve BM'nin yanı sıra Rusya ve Ukrayna'dan da temsilciler olacağını söyleyen Kalın, şöyle devam etti:

"Bu kurulumu yaptıktan sonra, ilk geminin birkaç hafta içinde yola çıkmasını umuyoruz. Tabii önce olması daha iyi. Fakat bu Rusya ve Ukrayna'nın gemilerini ne zaman göndermeye başlamak için hazır olacaklarına bağlı. Bu trafik akmaya başlayınca işler yoluna girecek diye düşünüyorum. Umarım, cumartesi düzenlenen, tek saldırı olarak kalır. Elbette eylemlerimizi sadece umuda dayandırmıyoruz. Rusya ve Ukrayna taraflarla diplomasi angajmanımızı sürdürüyoruz. Kısa dönemli sıkıntılara rağmen olumlu bakıyorum. Geleceğe umutlu bakıyorum."

Tahıl ihracatında kullanılacak Ukrayna gemilerinin sürecine ilişkin bilgi veren Kalın, "Ukrayna gemileri limanlardan çıkarken ya da girerken Ukrayna'nın kontrolünde olacak. Odessa Limanı'na gidecek gemiler İstanbul'daki ortak komite tarafından incelenecek. Bu operasyon sırasında Rusya'ya ait savaş gemileri ve diğer gemilerin Ukrayna limanlarının yakınına gelmeyeceği anlaşmada açıkça belirtildi. Ruslar da buna riayet edeceklerine dair imzayı attı." diye konuştu.

Kalın, savaşın ardından güvenlik nedeniyle Kiev yönetiminin Odessa Limanı'na mayın döşediğini ve bölgenin tamamen mayınlardan temizlenmesinin çok karmaşık olduğunu, Ukrayna'nın da limanın tamamını mayınlardan temizlemek istemediğini kaydetti.

Bu nedenle Kiev yönetiminin üç koridor oluşturacağını ve Ukrayna'nın bu koridorları kullanacak gemilere rehberlik edeceğini söyleyen Kalın, "Mayınlardan temizlenmesi gerekirse bunu Ukrayna tarafı yapacak. Türkiye'den ya da başka bir ülkeden yardım isterlerse, bu koridorların temizlenmesine yardım etmek için hazır olacağız fakat şu ana kadar kendileri bunu yapabilecek gibi görünüyor." diye konuştu.

Savaşın ardından Batı'nın Rusya'ya yaptırımlar getirdiğini, Moskova yönetiminin de doğal gazı silah olarak kendisine yaptırım uygulayan ülkelere karşı kullandığını ve bunun savaş devam ettikçe sürmesini beklediğini ifade eden Kalın, şunları söyledi:

"İşte bu nedenle tüm taraflara müzakere masasına gelmeleri çağrısı yapıyoruz. Burada çok iyimser olarak görünmek istemiyorum ama bu tahıl anlaşması aslında ateşkes görüşmelerinin yeniden başlamasına, mahkum takasına ve belki de sonunda bir barış anlaşmasına yol açabilecek türden bir güvenin temellerini atabilir."

Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın iki ülkenin yanı sıra herkes için zararlı olduğunu, küresel gıda ve enerji pazarına olumsuz etkisi olduğunu kaydeden Kalın, bu savaşa son vermenin yolunun bulunması gerektiğine dikkati çekti.

Kalın, söz konusu savaşa son vermek için dikkatli ve sabırlı diplomasiye ihtiyaç duyulduğunu ifade ederek, "Uluslararası topluluğa seslenmek istiyorum, sadece iki gün önce İstanbul'da imzalanan anlaşmayı tebrik etmekle kalmayıp, olumlu adımlarla onun üzerine inşa etmeye çalışılsın. Sadece tahıl anlaşmasını uygulamakla kalmayıp aynı zamanda bu çatışmaya bir son vermek için mümkün olan tüm yollara ulaşmaya çalışılsın." ifadelerini kullandı.

- İsveç ve Finlandiya ile imzalanan üçlü muhtıra

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsveç ve Finlandiya'nın şartları yerine getirmek için gerekli adımları atmamaları halinde NATO üyeliklerine ilişkin sürecin dondurulabileceğine yönelik açıklamasıyla ilgili soruya Kalın, bu anlaşmanın oldukça açık olduğunu ve Türkiye'nin güvenlik endişelerini gidermek için adımlar atmayı içeren belirli koşullarının bulunduğunu dile getirdi.

İsveç'ten Türkiye'nin istediği PKK/YPG üyelerinin iadelerini veya sınır dışı edilmesini beklediklerine işaret eden Kalın, "Şartların bunlar olduğunu en başında açıkça belirttik. Bu koşulların, tam üyelikleri tarafımızca onaylanmadan önce yerine getirilmesi gerekir." şeklinde konuştu.