Kadın cinayetleri ve idam cezası tartışmaları

Son zamanlarda artan taciz, kadına şiddet ve cinayet olaylarıyla birlikte yaşanan skandallar Türkiye'yi ayağa kaldırdı. Her geçen gün bir yenisini duyduğumuz kadın cinayetlerinde yeterli ve caydırıcı cezalar uygulanmazken hayata veda eden kadınların sayısı bir giderek artıyor.

Ordu'da evinin önünde bir saldırgan tarafından bıçaklanan 20 yaşındaki balerin Ceren Özdemir, Isparta'da ayrılmak istediği erkek arkadaşı Zafer P. tarafından öldürülen üniversiteli 19 yaşındaki Güleda Cankel, Antalya'da Mustafa Murat Ayhan tarafından katledilen 21 yaşındaki Azra Gülendam Haytaoğlu, Muğla'da vahşice öldürülen Pınar Gültekin ve son olarak İstanbul'da sokakta yürürken 'akli dengesi yerinde olmadığı' iddia edilen Can Göktuğ Boz tarafından samuray kılıcıyla hayattan koparılan Başak Cengiz.

2 Ocak 2021’de İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun Twitter’dan paylaştığı verilere göre 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” kapsamında 2017’de 353, 2018’de 279, 2019’da 336 ve 2020’de ise 266 kadın cinayet işlendiğini bildirdi.

Kadının hayatı üzerinde karar vermek istemesi ölümüne neden oluyor

Bir erkek tarafından hayattan koparılan kadınların sayısı her geçen gün artarken kadınlar ekonomik özgürlük istemeleri, boşanma talepleri, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek ya da ilişkiyi reddetmek gibi sebeplerden öldürülüyor.

Geçtiğimiz günlerde, Ataşehir Barbaros Mahallesi Karanfil Sokak'ta saat 19.00 sıralarında sokakta yürürken katledilen Başak Cengiz'in ölümü sonrası idam cezasının yeniden hayata geçirilmesi söylemi bazı kişiler arafından yeniden gündeme getirildi.

Partisinin grup toplantısında konuşan MHP Genel Başkanı Bahçeli, şiddeti durdurmak için hem güvenlik hem de cezai müeyyideler artırılması, "iyi hal indirimi" gibi ceza indirimine imkan tanıyan durumların bu tip davalarda önünün kapatılması gerektiğini belirtti. Bahçeli, 'tecavüz ve kadın cinayetlerinde gerekirse idam cezası bile tartışmaya açılmalı' ifadeleri Türkiye'de idam konusunu yenden gündeme taşıdı.

Türkiye'de idam cezası

Toplumu derinden sarsan kriminal olaylardan sonra idam cezası konusu Türkiye'de dönem dönem gündeme geldi. 

Peki en son idam cezası ne zaman ve kime uygulandı?

Türkiye'de 1920 - 1984 arasında 16 farklı suçtan 719 kişi idam edildi. İdam cezası infaz edilen son kişi gerçekleştirdiği soygunda 3 polisi şehit eden Hıdır Aslan oldu. Hıdır Aslan, 37 yıl önce Burdur Kapalı Cezaevi'nde dar ağacında asılarak idam edildi. 25 Ekim 1984'ten ölüm cezasının anayasadan çıkarıldığı 2004'e kadar olan süreçte TBMM, hiçbir ölüm cezasını onamadı.

Altı soruda Türkiye ve dünyada idam cezası

1. İdam cezası hangi ülkelerde var?

İdam cezası dünya genelinde 58 ülkenin yasalarında yer alıyor. 102 ülke ölüm cezasını yasalarından tamamen çıkarmış durumda. 32 ülke de yasalarından idam cezasını kaldırmamış olmakla birlikte pratikte uygulamıyor.

2. ABD’deki idam cezasının durumu nasıl?

ABD’de idam cezası eyaletlere göre farklılık gösteriyor. ABD’de idam cezası 50 eyaletten 31'inin yasalarında yer alıyor. Ülkede 2007 yılından beri 7 eyalet idam cezasını yasalarından çıkardı. İki eyalet ise yasalarında bulunmasına rağmen idam cezasını uygulamıyor. ABD’de 1976 yılından bu yana bin 437 kişi idam edildi.

3. İdam cezası en çok hangi ülkelerde veriliyor?

En çok idam cezasının verildiği ülkelerden biri olarak bilinen Çin, idam kararları ile ilgili bilgileri kamuoyu ile paylaşmıyor. Ancak Uluslararası Af Örgütü’nün tahminlerine göre Çin'de 2017'de binin üzerinde kişi idam edildi.

4. İdam cezasıyla ilgili uluslararası düzenlemelerde ne deniliyor?

İdam cezasının kaldırılması için ilk ciddi adım 1948 yılında atıldı. BM Genel Kurulu’nda kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yaşam hakkı en temel hak olarak kabul edildi. Beyanname’nin üçüncü maddesinde “Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır” denilmektedir. Beyanname’nin beşinci maddesinde de “Hiç kimseye işkence yapılamaz, zalimce, insanlık dışı veya onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve ceza verilemez” ifadeleri yer almaktadır.

5. Türkiye’de idam ne zaman kaldırıldı?

Türkiye’de idam cezası son alarak 1984 yılında uygulandı. Avrupa Birliği ile yakınlaşma sürecinde 2004 yılında ise idam cezası yasalardan tamamen çıkarıldı.

6. Türkiye'de idam hangi suçlarda öngörülüyordu?

Türkiye'de ölüm cezası 2002 yılına kadar 4 yasada, 41 ayrı madde ile düzenlenmekteydi. İdam cezası Türk Ceza Kanunu (TCK) , Askeri Ceza Kanunu, Orman Kanunu, Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı ile Mücadele Kanunu'nda düzenleniyordu. İdam cezası 1995'teki siyasi nedenlerle orman yakma eylemlerinin yaygınlaşması üzerine ek bir madde ile Orman Kanunu'na da girmişti.