Japonya'dan 13 ilginç yılbaşı geleneği
Yılbaşı yaklaşıyor. Her toplum, her kültür yeni yıla farklı etkinlikler farklı geleneklerle giriyor. Japonya yeni yılı en ilginç karşılayan ülkelerden birisi. İşte, kültürlerine sımsıkı bağlılıkları ile tanınan Japonların yeni yıl gelenekleri.
1- Yeni Yıl Arefesi Temizliği – Oosoji-Omisoka (大晦日)
Omisoka, yeni yıldan bir önceki gün anlamına gelen, dilimizde ‘arefe’ diyebileceğimiz Japonca bir ifadedir. Yeni yıla yenilenmiş ferah bir zihinle girmek için aileler çocuklarıyla bir araya gelirler ve tüm evi dip köşe temizlerler. Bu büyük temizlik osoji olarak adlandırılır. İnsanlar eski yılın son günlerini osechi ryori yani yılbaşına özel süslemeler ve kutlamalar için hazırlık yaparak geçirirler. Yılın bu zamanında pek çok kişi memleketine gittiğinden her zaman hareketli ve yoğun bir atmosfere sahip olan Tokyo’yu boş ve sessiz bulmak size ilginç gelebilir.
2- Joya no Kane ( 除夜の鐘)
31 Aralık gecesi saatler 12’ye yaklaşırken huzurun ve sakinliğin hükmettiği havanın yaklaşık 1-2 saat boyunca çan sesleriyle uğuldadığını şahit olacaksınız. Bu Budist geleneği Joya no Kane olarak adlandırılır ve Japonya’daki tüm Budist tapınakları için yılın en önemli ritüellerinden biridir. Japonya’nın neresinde olursanız olun hemen hemen tüm yerleşim yerlerinde tapınak ve mabet olduğu için bu çanların kulak çınlatan seslerini duymaktan kaçamayacaksınız.
Çanlar tam 108 kez çalar. Peki bu çanların tam olarak neden 108 kez çaldığını biliyor musunuz? Budizm’de insanların Bonnou olarak tabir edilen öfke, taraftarlık ve kıskançlık gibi toplam 108 farklı dünyevi arzu ve duyguyla lanetlendiğine inanılır. Çanların her bir çalışı sizi benliğinize sıkıntı veren Bonnou’lardan kurtarır.
Kanji Jo [除] ” eskiyi atıp yeniyle devam etmek”, Ya 夜 ‘gece’ ‘ anlamlarına gelmektedir. Yani eski benliğinizi geride bırakmak ve temiz bir zihinle yeni kararlar alarak yeni yıla başlamak için yeni yıl gecesi mükemmel bir gecedir. Çanların 108. çalışını duyduğunuz anda size sıkıntı veren tüm problemlerinizden arınmış olup tazelenmiş bir şekilde yeni yıla başlamaya hazırsınız demektir.
3- Toshikoshi-soba [年越し蕎麦]
Yılbaşı gecesi soba (Japon noodle) yeme geleneğinin Edo döneminde (1603- 1868) yaygın hale geldiği söylenir. Soba yapılırken hamur gerilir, uzun ve ince biçimde kesilir, bunun uzun ve sağlıklı bir hayatı temsil ettiğine inanılır. Soba diğer noodle türlerine göre daha kolay kesilebiliyor, bu da eski yılın tüm talihsizliklerini kolayca kesip atabildiğiniz ve yeni yıla tazelenmiş bir şekilde girebilme şansınızı simgeliyor.
4- Kadomatsu [門松]
Yılın son günlerinden yeni yılın ilk bir kaç gününe kadar Japon evlerinin ve iş yerlerinin önünde çam, bambu ve erik (ume) ağaçlarından yapılmış yeşil süslemeleri görebilirsiniz. Bu süslemelerin adı kadomatsu’dur ve Noel’in hemen ardından 7 Ocak’a kadar olan süre boyunca tüm ev halkı ve evde yaşayanların ataları adına bolluk ve bereket getirmesi için toshigami-sama (tanrı) bu süslemelerde misafir edilir. Çam, bambu ve erik ağaçları sırasıyla uzun ömürlülük, refah ve kuvveti simgeler.