İlk yardım hakkında yanlış bildiklerimiz bu bilgiler hayat kurtarıyor…

Leyla Aydoğan/AjansHaber

Özel Samsun İlkyardım Eğitim Merkezi Müdürü Dr. Saffet Ertaş, sık karşılaşılan kırık, çıkık, bayılma, kalp krizi gibi ilk yardım müdahalesinin gerektiği durumlarda uygulanan bir çok yöntemin yanlış olduğunu söyledi. Dr. Ertaş, kanamaya şeker basmak, şişliklere ekmek çiğneyip koymak gibi doğru bilinen yanlış ilk yardım uygulamalarının, yaralı ve hasta kişinin durumunu daha kötüye götürebileceğini söyledi. Dr. Ertaş, doğru bilinen yanlışları Ajanshaber’e anlattı.

Özel Samsun İlkyardım Eğitim Merkezi Müdürü Dr. Saffet Ertaş kanamalı yaralanmalarda önceliğin kanamanın durdurulması olduğunun altını çizdi. Kanamalı yaralanmalarda en önemli tehlikenin kan kaybına olduğuna vurgulayan Dr. Ertaş öncelikli amacın kanı damar içinde tutmak olduğunu söyledi. Dr. Ertaş, yapılması gerekenleri anlattı:

’’Kanama durdurulup kişi sırtüstü yatırılarak 30 cm kadar ayakları kaldırılır. Bunu yapmaktaki amaç, azalan kanın beyne gitmesini sağlamaktır ’’dedi.  Dr. Ertaş, kanamanın durdurulması için şu işlemlerin yapılması gerektiğini belirtti: Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır, kanayan kol ve/veya bacak yukarıya kaldırılır, bir üst atardamar güzergâhına baskı  uygulanır. Dr. Ertaş, kanamalarda ilk yardımın amacının kanı damar içinde tutmak olduğunu belirtti.

HERKESİN BİLDİĞİ YANLIŞ: TURNİKE

Dr. Ertaş, kanamalı hastalarda ilk başvurulan turnike yönteminin ise bilinenin aksine hatalı bir uygulama olduğunu söyledi. Ertaş, yapılan yanlışları da şu şekilde sıraladı:

‘’Yara üzerine kül, tütün bastırmak, şeker dökmek, suya tutmak, her kanamada hemen turnikeye (boğma) başvurulmaktadır, oysa turnike zararlı bir uygulamadır, kangrene neden olabilir. Turnike, başka türlü durdurulamayan atardamar kanamalarında ancak son çare olarak,  geçici bir süre ve 15-20 dakikada bir gevşetmek şartı ile uygulanmalıdır’’ dedi.

KIRIK,ÇIKIK VE BURKULMALARDA NE YAPMALI?

İlkyardım müdahalelerinde çok karşılaşılan başka bir durum ise kırık, çıkık ve burkulmalar.. Dr. Ertaş, kırılmalarda ’’ Öncelikle kanama durdurulmalıdır, kırık kenarları yandaki damar ve sinirleri kesebilir, bu nedenle kırıklı bölge hareket ettirilmemelidir, yaralı taşınacak ise kırıklı bölge sert bir cisimle (atel) sabitlenmelidir (atelleme)’’ dedi.

Özel Samsun İlkyardım Eğitim Merkezi Müdürü Dr. Saffet Ertaş en sık karşılaşılan ilk yardımmüdahalesi yanlışlarını anlattı:

SAKIN BUNU YAPMAYIN

Yapılmaması gerekenleri ise şu şekilde sıraladı:

“Kırık uçları dışarıda ise sokulmamalıdır  ve/veya kırık düzeltilmemelidir , Sadece kırıklı bölge değil; kırık kemik, alt ve üst eklemi de içine alacak uzunlukta bir cisim ile (örn. tahta) sabitlenmelidir. Hiç yaralının yarasına bile bakmadan hastaneye yetiştirme işgüzarlığı ilkyardım değildir’’ dedi. Çıkık durumunda ise uzvu çıktığı yere oturtmaya çalışmanın doğru olmadığını belirten Dr. Ertaş, “Burkulmalarda ise burkulan eklem  yukarıya kaldırılıp bandajla sarılmalı , istirahat ettirilmelidir. Burkulan eklemi hareket ettirmek, üzerine basmak, yürümenin yapılan yanlışlar olduğuna dikkat çekti.

OMURGA VE BEL KEMİĞİ YARALANMALARINDA NELER YAPILMALI?

Omurga ve bel kemiği yaralanmalarında belin etkilenebileceği her türlü darbede omurga kırığı olabileceği düşünülmelidir. Kımıldamadan, bel ağrısı ile yatan kazazede ve komadaki bütün yaralılarda bu durumun varlığı dikkate alınmalıdır. Kımıldatılmadan sağlık ekibi beklenmelidir, ortam güvenli değilse, ayak bileklerinden veya koltuk altlarından yere paralel şekilde güvenli yere çekilmelidir, mutlaka taşımak gerekiyorsa en az üç kişi ile, yere paralel şekilde (baş-boyun-gövde-bacaklar aynı hizada) ve aynı anda kaldırıp indirerek taşınmalıdır kımıldatılmadan sağlık ekibi beklenmelidir’’ dedi. Hastaneye götürürken çuval taşır gibi taşınmamasını bu tür omurga içindeki omuriliğin, kırık kemik tarafından kesilmesi, ömür boyu felçli (yatalak) bir hastaya neden olabileceğini belirtti.

YABANCI CİSİM BATMALARINDA NELER YAPILMALIDIR?

Bir cisim battığında çıkarılmamalı, çevresi bezlerle beslenerek sabitlenmesi gerekli. Dr. Ertaş, göğüs kafesine batmış-çıkmış bir cisim söz konusu ise hemen o delik uygun bir materyal (bez, poşet, bant vs.) ile kapatılmalıdır. Bu uygulama, hastayı rahatlatır ve akciğerin büzüşüp kişinin sakat kalmasını önler.

YANIKLARDA NELER YAPILMALIDIR?

Yanıklarda yapılması gerekenleri ise şöyle sıraladı:

‘’Hemen soğuk suya tutulmalıdır. Bu, yanığın ilerlemesini ve yaralının acı çekmesini önler, kabarcıklar patlatılmamalıdır, temiz bir bez ile kapatılmalıdır, geniş yanıklarda ağızdan bol su verilmelidir. Yabancı madde (yoğurt, diş macunu, merhem, yumurta, zeytinyağı, bal, hamur, un, lahana yaprağı…) sürmek çok yanlış bir davranış. Bu maddelerin hasarın artmasına, yanığın iz bırakmasına, enfeksiyona, yapışıklıklara neden olur..

DONMALARDA YAPILMASI GEREKENLER:

Ilık bir ortamda donan bölgenin kendiliğinden çözülmesinin beklenmesi, kabarcıkların patlatılmaması  ve bilinç açıksa sıcak içecekler verilmesi gerekli.

Güneş çarpmasında, serin bir ortama alınıp bol su içirilmesi, yatırılıp ayakları 30 cm kaldırılması gerekli.

Hayvan ısırmalarında, bol sabunlu soğuk su ile yıkanmalı. Kuduz virüsüne karşı en etkili kimyasal sabundur.

Arı sokmalarında ise, iğne kalmış ise cımbızla çıkarılmalı, bölge yıkanmalı, soğuk uygulama yapılmalı, ağız içi sokmalarda buz emdirilmeli (dilin şişmemesi için), kişi alerjik ise, çok fazla sayıda sokma varsa, yaban arısı ise hemen tıbbi yardım istenmesi gerekli.

Akrep, yılan ve zehirli hayvan sokmalarında ise, sokulan bölge kalp seviyesinden aşağıda tutulmalı, soğuk uygulanmalı, hareket ettirilmemeli, bölge yukarısına bandaj (gevsek sargı) uygulanmalıdır. Turnike uygulamak ve kesilip emmek kesinlikle yanlış.

ÇIKARMAYA ÇALIŞMAYIN

Göze yabancı cisim girdiğinde, batmamış (hareketli) ise, temiz nemli bir bez ucu ile alınır. Görülemiyor ise göze su dökülmeli, batmış ise her iki göz birden kapatılmalıdır. Gözün ovulması ve batmış cismin çıkarılması yapılmaması gereken yanlış bir uygulamadı.

BOĞULMALARDA NELER YAPILMALI?

Solunum var ise koma pozisyonu (yan yatırma) alınması gerekir, solunum yok ise Temel Yaşam Desteği (2 nefes-30 kalp masajı) yapılmalı. Suda boğulmalarda solunumun durma nedeni solunum yolu girişinin refleks olarak kasılmasıdır, akciğerlere su dolması değildir. Akciğerlere pek fazla su gitmez.

HERKES BUNU YANLIŞ BİLİYOR

Kazazedeyi ters çevirerek akciğerlerde olduğu sanılan suyu boşaltmaya çalışmak doğru bilinen yanlışlardır. -Hangi nedenle olursa olsun solunumun olmadığı her durumda yapılacak ilk iş TEMEL YAŞAM DESTEĞİDİR (kalp masajı ve yapay solunum).  Temel yaşam desteğine, 8 yaş altındakilere ve her yaştaki suda boğulanlara 2 nefes ile, 8 yaş üstündekilere 30 masaj ile başlayarak, 112 gelene veya solunum başlayana kadar kesintisiz devam edilir.

KOMA ANINDA NE YAPILMALI

 Solunum yolunun hastanın dili tarafından tıkanmasını önlemek için, hasta/yaralı kolunun üzerine yan yatırılır (Koma pozisyonu).  

BAYILMA

Sırtüstü yatırılır; ayakları 30 cm kaldırılır (Şok pozisyonu)

KALP KRİZİ:

Belirtiler, “Çoğunlukla yorulma/efor, ağır yemek, heyecan veya üzüntüden sonra oluşan göğüs ağrısıdır. Ağrı göğüs ortasındadır (kravat bölgesinde), yaygındır, Çoğunlukla bulantı-kusma ve terleme görülür.  Ağrı solda değildir. Noktasal değil, yaygındır, Nefes almakla batmaz. Günlerce sürmez, istirahatla çoğunlukla geçer. Her sol kol ağrısı kalbe ait değildir

NASIL MÜDAHALE EDİLMELİ?

Hasta sakinleştirilmeli, yarı oturtulur pozisyona getirilmeli ve istirahat ettirilmelidir. Eğer ilacı varsa hemen ilacı verilmelidir.

DOĞRU YANLIŞLAR:

Hastayı hareket ettirmek, yürütmek, sırtüstü yatırmak, öksürtmek ise doğru bilinen ve en çok uygulanan yanlışlardır.

SARA (Epilepsi) KRİZİ:

Sık sık karşılaşılan Epilepsi krizlerinde ise hastanın kendini yaralamaması için önlem alınmalı, sessiz sakin bir ortam sağlanmalı, sıkan giysileri gevşetilmeli, başı yan tutularak altına  yastık konularak müdahale edilmeli. Bu maddeler yerine getirilerek krizin bitmesi beklenmeli.

EN ÇOK YAPILAN YANLIŞLAR:

Krizin süresini kısaltmak mümkün değildir; he müdahale krizi uzatır. Elleri, kolları, çenesi açılmaya çalışılmaz. Bağlanmaz, soğan veya duman koklatılmaz, kolonya dökülmez…

YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haberlerin tüm hakları AjansHaber’e aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. AjansHaber tarafından üretilen haberlerin kaynak gösterilmeden kullanılması, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 36 ve 37. maddesine aykırıdır ve suç teşkil etmektedir. Ayrıca internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ile ilgili olarak 4 Mayıs 2007 tarihinde kabul edilen 5651 sayılı internet yasasına göre de bu durum cezai işlem gerektirmektedir.