Gürer: “Ceviz ve bademde de dışa bağlıyız!”

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesine yanıt veren Bakan Vahit Kirişçi, 2002 yılından bu yana cevizde üretim alanının yüzde 997, verimin ise yüzde 171 arttığını açıkladı. Bakan Kirişçi, aynı süre içinde bademdeki üretim alanının yüzde 640 artarken, üretimin ise yüzde 334 arttığını belirtti.

200 Milyon dolarlık ithalat

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi tarafından yanıtlanması istemiyle verdiği yazılı soru önergesinde ABD, Şili ve Orta Asya ülkelerine her yıl ortalama 150-200 Milyon Dolar ödeme yaparak ceviz ve badem gibi ürün ithal edildiğine dikkat çekti.

Son yıllarda farklı bölgelerde artan ceviz ve badem plantasyonlarının verime geçmesi ile bu ithalatların duracağının var sayıldığını anlatan CHP Milletvekili Gürer, şu sorulara yanıt istedi:

“2022 yılında bu bağlamda ceviz ve badem ağaç sayısı ile ürün varlığında hedeflenen boyuta erilmiş midir?

İthalat halen devam etmekte midir? Ülkemizde ceviz ve badem üretimi kaç üretici ve ne kadar alanda yapılmaktadır?”

325 tona yükseldi

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in soru önergesine yanıt veren Bakan Kirişçi, 2002 yılında 14.000 ha alanda 120.000 ton oban ceviz üretiminin, 2021 yılında 153.520 ha alanda 325.000 ton olarak gerçekleştiğini belirtti.

Bakan Kirişçi, Çiftçi Kayıt Sisteminde 2021 yılında 143.817 ceviz üreticisinin bulunduğunu da açıkladı.

Cevizde 2002-2021 yılları arasında alan olarak yüzde 997, üretim olarak yüzde 171 artış sağlandığına dikkat çeken Bakan Vahit Kirişçi, “TÜİK verilerine göre 2021 yılı itibari ile meyve veren ağaç sayısı 13.899.312 adet meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı 12.719.106 adettir. Meyve vermeyen ağaçların üretime katılması ile ceviz ürünü yeterliliği ve rekoltenin yükselmesi öngörülmektedir. Ceviz ürünü yeterlilik derecesi yüzde 80,8’dir” açıklamasında bulundu.

Bakan Kirişçi, “Bakanlığımız tarafından sağlanan sertifikalı fidan kullanım desteği kapsamında 2005 yılından itibaren 582 bin 389 dekar alanda tesis edilen ceviz bahçeleri için toplam 117 milyon 748 bin 470 TL ödeme yapılmıştır” dedi

Badem üretimiyle ilgili verileri de açıklayan Tarım ve Orman Bakanı Kirişçi, “Ülkemiz badem üretimi 2002 yılında 7.800 ha alanda 41.000 ton, 2021 yılında 57.732 ha alanda 178.000 ton olarak gerçekleşmiştir. Çiftçi Kayıt Sisteminde 2021 yılında 31.652 badem üreticisi bulunmaktadır” açıklamasında bulundu.

2002-2021 yılları arasında alan olarak yüzde 640, üretim olarak yüzde 334 artış sağlandığına dikkat çeken Bakan Kirişçi, “TÜİK verilerine göre 2021 yılı itibari ile meyve veren ağaç sayısı 12.471.039 adet meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı 6.772.875 adettir. Meyve vermeyen ağaçların üretime katılması ile badem ürünü yeterliliği ve rekoltenin yükselmesi öngörülmektedir. Badem ürünü yeterlilik derecesi yüzde 81,9’dur” ifadelerini kullandı.

Bakan Kirişçi, ayrıca Sertifikalı fidan kullanım desteği kapsamında 2005 yılından itibaren 301 bin 291 dekar alanda tesis edilen badem bahçeleri için toplam 45 milyon 980 bin 550 TL ödeme yapıldığını açıkladı.

Önerge sahibi CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise Türkiye’nin tüm şartlar uygun olmasına rağmen ne yazık ki ceviz ve bademde kendi kendine yeten bir ülke konumuna gelemediğini belirtti.

Ağaç artıyor, verim artmıyor

Cevizin verimi düşük olmasının üretici gelirini etkilediği gibi ülkemizi en fazla ithalat yapan ülke konumuna taşıdığına da dikkat çeken CHP Milletvekili Gürer, “Ceviz ağaç varlığı artmasına rağmen aynı oranda verim alınamamaktadır” diye konuştu. Ayrıca ceviz bahçelerinde geçen yıl don etkili olmuş ve üretim kaybı yaşanmıştı. Niğde’de ceviz üretiminde bulunan Hakkı Taşdemir’in ceviz bahçesinde geçen yıl yaşanan don olayı sonucu ciddi verim kaybı yaşanmıştı.

Ceviz ithalatımız sürekli artıyor

2016 yılında 218 ton olan kabuksuz ceviz ithalatımızın 2020 yılında 272 tona çıktığını da belirten CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Kabuklu ceviz ithalatımız 2016 yılında 232 ton iken 2020 yılında kabuklu ceviz ithalatı 412 ton olarak gerçekleşmiştir. Ağaç sayısı artıkça üretim değil ithalat artması dikkat çekicidir 2005 yılından itibaren 582 bin 389 dekar tesis edilen ceviz bahçeleri ile sağlanan üretim ceviz ithalatını azaltmamıştır. ithalatta ilk sırada yüzde 40 paya sahip ABD gelirken  Şili ,Çin, Özbekistan, İran başlıca ithalat yapılan ülkelerdir. Ülkemizde üretimde Mersin, Kahramanmaraş, Bursa ilk sırada illerdir, üretimde ağaç sayısı da artsa da cevizde ithalat bitmiyor. Çok farklı bölgelerde ceviz ile ilgili ağaçlandırmalar yapılsa da istenen boyutta üretim artmaması ağaç tercihinden, yetişme alanı ile bakımına kadar sorunların sürmesinin de etkisi olduğu da görülüyor” değerlendirmesinde bulundu.