Bozdağ: “Yeni Anayasa vazgeçilmez hedefimizdir”

Bakan Bozdağ, AK Parti hükümetleri döneminde hayata geçen hak ve özgürlükleri ile ilgili atılan adımları anlattı:

Bakan Bozdağ, “Ülkemizin taraf olduğu ‘usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve hürriyetlere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır.’ Hükmünü Anayasa’ya koymak suretiyle temel hak ve hürriyetler konusunda büyük bir reforma imza attık” dedi.

Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasında bulunan herkese, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunma hakkı tanıdıklarını aktaran Bozdağ konuşmasını şöyle sürdürdü:

“İnsan haklarının korunması ve geliştirilmesi ile hakları ihlal edilen ya da ayrımcılığa uğrayan herkesin başvurularını almak ve karara bağlamak üzere Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nu kurduk. Herkese idarenin işleyişi ile ilgili şikâyetleri için kamu denetçisine başvuru hakkı tanıdık. Herkese kişisel verilerinin korunmasını isteme hakkı verdik. Kişisel verilerin etkin bir biçimde korunması için Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nu çıkardık ve Kişisel Verileri Koruma Kurumu’nu kurduk. Bilgi edinme hakkı, kişinin hem kendisi ve hem de kamuoyuyla ilgili bilgi edinmeyi kapsayan, yeni bir hak arama yoludur. Belirli şartlar altında sadece vatana ihanet ile suçlandırılabilen ve bunun dışında hiçbir cezai sorumluluğu bulunmayan Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğunu istisnasız sağladık.”

HSYK yeniden yapılandırdık

Bakan Bozdağ, hukuk devletinin güçlendirilmesi için temel hak ve hürriyetler alanında yapılan çalışmalara ilişkinde şu bilgileri paylaştı:

“Hakimler ve Savcılar Kurulu’nu yeniden yapılandırdık. Seçilen üye kaynaklarını çeşitlendirdik ve seçim usulünü değiştirdik. Hakim ve savcıların denetimi Adalet Bakanına bağlı teftiş kurulundan alınarak Hakimler ve Savcılar Kurulu’na bağlı teftiş kuruluna verildi. Hakimler ve Savcılar Kurulu Başkanı olan Adalet Bakanı, daire çalışmalarına ve disiplin dosyalarının görüşüldüğü Genel Kurul toplantılarına katılamamaktadır.”

Haksız ithamlar

Bakan Bozdağ, “yargı bağımsızlığı” ve yargı teşkilatına yönelik yapılan eleştirilere yanıt verdi. Hakimlerin görevlerinde bağımsız olduğu ilkesini hatırlatan Bozdağ şöyle dedi:

“2021 yılı itibariyle ülkemizde Cumhuriyet başsavcılıklarıyla birlikte tüm mahkemelerin iş yükü 17 milyon 659 bin 925 dosyadır. Yani toplam iş yükü yaklaşık 18 milyon dosyadır. Yargı mensupları bu denli ağır iş yükü altında gece gündüz demeden özverili bir şekilde fedakarca görev yapmaktadır. Ne var ki bu devasa iş yükü ve fedakar çalışma gayreti görmezden gelinerek bazı münferit olumsuz örnekler üzerinden yargımız yıpratılmaya çalışılmaktadır. Ne yazık ki bu yıpratma çabası büyük ölçüde siyasi tarafgirliğe dayanmaktadır. Oysaki bir davada siyasi tarafgirliğe göre haklı haksız ayrımı kabul edilemez. Dosyayı görmeden, içindeki delillere vakıf olmadan, kim ne demiş, nasıl demiş, delil ne yönde tecelli etmiş bunları anlamadan ve nihai kararı görmeden peşinen bir hüküm veriyorsanız, sırf iktidara muhalefet olsun diye yargı mercilerini bir kalemde karalamakta bir mahzur görmüyorsanız, yargıya müdahale etme noktasında keyfi davranıyorsanız kusura bakmayın biz buna müsaade etmeyiz. Bu ülkenin fedakarca çalışarak milletine, devletine sadakatle hizmet eden yargı teşkilatını töhmet altında bırakacak söz ve eylemler kimden gelirse gelsin karşısında bizi bulur. Buradan bir kez daha belirtmek isterim ki Hakimler ve Savcılar Kurulu Başkanı ve Adalet Bakanı olarak hakim ve savcılarımıza yapılan bütün haksızlıkların karşısındayız.”

Vazgeçilmez hedefimizdir

Yeni Anayasa yapmanın, değişmez ve değiştirilemez gündemleri olduğunu kaydeden Bakan Bozdağ, “Vazgeçilmez hedefimizdir. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına ve diğer bir anlatımla Türkiye Yüzyılına, Yeni Anayasa ile başlamak ülkemizi ve milletimizi daha da güçlendirecektir. Türkiye’de herkesin ve her kesimin üzerinde müttefik olduğu halde yapılamayan yegane şey Yeni Anayasa’dır. Türk Milletinin Yeni Anayasa talebini hayata geçirmeyi siyaset kurumu daha fazla erteleyemez, öteleyemez. Gelin hep birlikte herkesin ve her kesimin kendini hür hissettiği demokratik bir ortamda sivil, demokratik, çoğulcu, insan haklarına dayanan, hukukun üstünlüğünü esas alan Yeni Anayasa’yı hayata geçirmenin onur ve şerefini birlikte yaşayalım” dedi.

Bakan Bozdağ, çocuk haklarını ilk defa Anayasal güvenceye kavuşturduklarını aktararak, “Çocuğun üstün yararını korumayı devlete vazife olarak verdik. Çocukların nasıl korunacağını içeren ilk Çocuk Koruma Kanununu (2005) ülkemizde uygulamaya koyduk. Çocuklara karşı işlenen suçların cezalarını artırdık. Suça sürüklenen çocuklara özgü yeni muhakeme ve yaptırım sistemleri oluşturduk” dedi.

Kadına şiddet ile mücadele

Bakan Bozdağ, kadına yönelik şiddetle mücadelede, AK Parti iktidarları döneminde atılan adımlardan bahsetti. Kadına yönelik şiddetle etkin mücadele edilebilmesi amacıyla temel ceza kanunlarında önemli değişiklikler yapıldığını aktaran Bakan Bozdağ, “Bazı suçların boşanılan eşe karşı işlenmesi hali, suçun cezayı artıran nitelikli halleri arasına alınmıştır. Aile içi şiddet, darp fiilinin nitelikli hali sayılmış ve resen takip edilen suçlar arasına alınmıştır.

Kadınlara karşı işlenen cinayetlerin önlenmesi maksadıyla cezaların caydırıcı olmasına önem verdik.  Aile meclisi kararlarıyla kadınların öldürülmesinin önüne geçmek için kasten öldürme suçunun töre saikiyle işlenmesi suçun nitelikli halleri arasına alınmıştır. Bununla da yetinmedik kadınların kasten öldürülmesini kasten öldürme suçunun nitelikli halleri arasına alarak ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yaptırımına bağladık” diye konuştu.

Bakan Bozdağ, yargı teşkilatına ilişkin verileri paylaşarak, “Hakim ve savcı sayısı 2002 yılında 9 bin 349’du. Bugün itibarıyla bu sayı 22 bin 749 kişiye ulaştı. Yani yüzde 144 oranında artış sağlanmıştır. 2002 yılında 100.000 kişiye düşen hâkim sayısı 9,40; savcı sayısı 4,97 iken 2021 yılı sonu itibariyle 100.000 kişiye düşen hâkim sayısı 18.07; savcı sayısı ise 8,84’e yükseltilmiştir” açıklamasında bulundu.

Adliye sayısını 366’a çıkardık

Hükümetleri döneminde, adliyeleri yargı hizmetlerinin mehabetine uygun bir alt yapıya kavuşturulduğunu anlatan Bakan Bozdağ, “2002’de 78 olan müstakil adliye sayısını 366’ya çıkardık. Adalet hizmetlerinin sunulduğu toplam kapalı alan miktarı 2002 yılında 569 bin 59 metrekare iken bugün itibariyle yaklaşık 6 milyon metrekareye ulaşmıştır. Yargı bilişim sistemini daha da geliştirmekte kararlıyız. Yargı hizmetlerinde kullanılmak üzere yargı mensuplarımız ve mühendislerimiz tarafından tasarlanan Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP), dünyaya örnek ve öncü olacak özgün uygulamalar getirmiştir” değerlendirmesinde bulundu.

Arabuluculuk müessesi

Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarını hukuk sistemine kazandırdıklarını belirten Bakan Bozdağ, “2005 yılında

ceza muhakemesinde ‘uzlaştırma’ ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile 2012’de hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk”’ müesseselerini kurduk. Uzlaştırma ve arabuluculuk müesseseleri, yargının yükünü azaltmış, vatandaşlarımızın kısa sürede anlaşmalarına yol açmış, yargılamaların makul sürede sonuçlanmasına katkı sunmuş, zaman, kaynak ve emek tasarrufu sağlamıştır” diye konuştu. .

1 Ocak 2017’den bugüne kadar toplam 1 milyon 329 bin 310 dosyada uzlaşma sağlandığını belirten Bakan Bozdağ, “Böylece 2017 yılında yüzde 80 ile başlayan müzakere başarı oranı, 2022 yılında yüzde 83’e yükselmiştir” dedi.

Bakan Bozdağ, , “Hakim ve savcılarımızın teminatlarına Anayasa’da yer verildiği gibi avukatların teminatlarına da Anayasa’da yer vermeyi amaçlıyoruz. Yine ülkemizdeki ve dünyadaki gelişmeleri dikkate alan, vatandaşlarımızın ve avukatlarımızın ihtiyaç ve beklentilerine azami düzeyde cevap veren yeni bir Avukatlık Kanunu hazırlanması sürecine destek vermek, Bakanlığımızın hedeflerinden biridir” dedi.

Bakan Bozdağ, bakanlığın üzerinde çalıştığı yeni hedeflere ilişkin, “vatandaşlarımızın yargılama süreçlerinde hak mahrumiyetlerine uğramaması, hakkını daha iyi arayabilmesi ve kendini daha iyi savunabilmesi için yeni bir adli yardım sistemi kuracağız. Yine adalete erişimin daha da güçlendirilmesi için gündemimizdeki konulardan biri de hukuki himaye sigortasıdır. Bunun için kurduğumuz Bilim Kurulu çalışmalarına devam etmektedir” açıklamasında bulundu.

Bakan Bozdağ, 2023 yılı bütçesine ilişkinde, “2023 yılı Teklifinde Bakanlığımıza tahsisi öngörülen toplam bütçe ise 75 milyar 603 milyon 176 bin TL’dir. Bu bütçe rakamının, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi içindeki payı ise 1,57'ye karşılık gelmektedir” bilgilendirmesini yaptı.