BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen: Bugünkü görüşmeler büyük bir hayal kırıklığıydı

Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının altıncı turunun hayal kırıklığıyla sonuçlandığını ve bu şekilde devam edemeyeceklerini belirterek, "Elde etmeyi umduğumuz şeyi başaramadık. Yeni bir metin sunmamaya karar veren hükümet (Beşşar Esed rejimi) delegasyonuydu." dedi.

Suriye Anayasa Komitesinin 45 kişilik yazım kurulunun altıncı tur toplantıları, BM Cenevre Ofisi'nde sona erdi.

Esed rejimi, sivil toplum kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinden 15'er kişinin oluşturduğu anayasanın yazımından sorumlu "küçük grup"un üyeleri, TSİ 16.30'dan itibaren BM yerleşkesinden ayrılmaya başladı.

İki oturum halinde düzenlenen son gün toplantılarının ardından Özel Temsilci Pedersen basın toplantısı yaptı.

18 Ekim'de başlayan altıncı turda hangi başlıkları anayasa metnine dönüştürmeleri ve anayasa metnini kimlerin sunması gerektiğine dair müzakerede bulunduklarını belirten Pedersen, "İki eş başkan, toprak bütünlüğü ve egemenlik ilkeleri üzerinde anlaştılar. Salı günü muhalefetin ordu, güvenlik ve istihbarat konulu bir anayasa taslağı sunmasına karar verildi. Üçüncü gün, hukukun üstünlüğü taslağının üçüncü delegasyon tarafından sunulmasına karar verildi. Dördüncü gün, hükümet tarafından terör ve aşırılıkla ilgili metnin sunulmasına karar verildi." dedi.

Rejime tepki

Pedersen, hafta boyunca toplantılarda iniş ve çıkışlar olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Bugün müzakere ettiğimiz ilkeleri öne çıkarmaya odaklanacak ve geçici bir anlaşmaya veya en azından bazı konularda ittifak etmeye ve neleri kabul etmediğimizi kararlaştırmaya odaklanacaktık. Bugünkü görüşmeler büyük bir hayal kırıklığıydı. Elde etmeyi umduğumuz şeyi başaramadık. Nasıl bir fikir birliğine varılacağı konusunda iyi istişarelerimiz olabilirdi fakat süreci nasıl ilerleteceğimiz konusunda doğru bir anlayıştan mahrum kaldık. Yeni bir metin sunmamaya karar veren hükümet delegasyonuydu."

Pedersen, Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının bir sonraki turunun tarihinin ise belirlenemediğini söyledi.

Öte yandan, rejim heyetinin eş başkanı hukukçu Ahmed Kuzbari, AA muhabirinin, "Altıncı turda olumlu bir sonuç çıktı mı?" sorusuna, "Hayır bu turda da çıkmadı." karşılığını verdi.

Muhaliflerden rejime tepki: "Bu şekilde ilerleyemeyiz"

Pedersen'den sonra basın toplantısı düzenleyen, muhaliflerin eş başkanı Hadi el Bahra ise 6'ıncı tur görüşmelerinde rejim heyetinin tutumuna tepki gösterdi.

Bahra, "Bu şekilde yeni bir tura gidemeyiz. Eğer mevcut yöntemi değiştirmezsek istediğimiz sonuçları alamayacağız." uyarısında bulundu.

Anayasa Komitesinin görevinin sadece yeni anayasa hazırlamak değil aynı zamanda reform olduğunun altını çizen Bahra, "Önerilerimizi ortaya koyduk, bazı önerilerimizin rejimin taslağındaki önerilerde yer almasından ötürü ortak konular üzerinde ilerleyebileceğimizi düşündük. Ama rejim kendi sunduğu metindeki bazı ifadeleri dahi onaylamadı." değerlendirmesinde bulundu.

Rejim 5'inci turda da uzlaşmaz tavır sergilemişti

Suriye Anayasa Komitesi'nin 25-29 Ocak 2021'de gerçekleştirilen 5'inci tur görüşmelerinde taraflar ilk kez anayasanın içeriğine odaklanarak yazım aşamasına geçmeyi hedefliyordu. Fakat Esed rejimini temsil eden heyetin uzlaşmaz tavırlarını sürdürmesi süreci tıkamıştı.

Pedersen, beşinci turunda rejimi temsil eden heyetin uzlaşmaz tavrına tepki göstererek, "45 kişilik yazım ekibine artık bu şeklide devam edemeyeceğimizi söyledim. Benim için bir hayal kırıklığı oldu." ifadesini kullanmıştı.

Suriye Anayasa Komitesinin yapısı

Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor.

Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere 3 gruptan oluşuyor.

Küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15'er kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.

45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.

Komitenin iki eş başkana sahip olması dikkati çekiyor.

Muhaliflerin eş başkanlığını eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.