Bir Türkiye gerçeği: Çocuk gelinler

Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri olan çocuk gelinler ile ilgili DİKASUM bir araştırma yaptı. Araştırmanın temel konusunu, erken yaşta yapılmış evlilikler ve çocuk gelinler oluşturdu. Özellikle alt sosyo-ekonomik yapıya sahip ailelerin yaşadığı Hasırlı, Aziziye, Ben u Sen ve Yeniköy semtlerinde, çamaşır evlerinden yararlanan kadınlardan erken yaşta evlendirilenler, araştırmanın ana grubunu oluşturdu. Çamaşır evlerinin seçilmesinin amacı, araştırma ekibi açısından sağladığı kolaylıklar, ileriye dönük planlanan hizmetlere, veri oluşturma ve gruba kolay ulaşabilme olasılığı oldu. Yapılan araştırmada kadınlarla tek tek görüşülürken, görüşmeler 45 dakika kadar sürdü. Araştırma sonucu elde edilen veriler, SPSS programı ile değerlendirildi.

ÇOCUK GELİNLERİN YÜZDE 73’Ü OKUR-YAZAR DEĞİL

Araştırmayı erken yaşta evlendirilmiş, “Çocuk Gelinler” oluştururken, çocuk gelinlerin çoğunluğunun, şu anda genç erişkinlik ile orta yaş ve üzerinde yaşamlarını sürdürdüğü kaydedildi. Çocuk gelinlerin eğitim durumlarına bakıldığında, yalnızca yüzde 12’sinin okur-yazar olduğu, yüzde 73’ünün okur-yazar olmadığı saptandı. Araştırmaya katılan kadınların medeni durumuna bakıldığında, resmi nikahla evli olanların oranının yüzde 86.3 olduğu ancak hala imam nikahıyla evliliğini sürdürenlerin oranının yüzde 12.3 olduğu görüldü. Araştırmaya katılan kadınların eşlerinin çalışma durumlarına bakıldığında, genel olarak vasıfsız iş ve alanlarda çalıştıkları saptandı. Çocuk gelinler, evlendirildiklerinde eşlerinin iş durumlarına ilişkin olarak da kandırıldıklarını dile getirdi.

Araştırmada yer alan 300 kadınla yapılan görüşmelerde, çocuk gelinken başlarından geçen anılar da yer aldı. “Dayım beni zorla kendi komşusuna verdi. Mobilyacı dediler, seyyar satıcı çıktı. Eşim her gün hasta olduğunu söyleyerek çalışmıyor. Evlendikten hemen sonra mevsimlik işçi olarak götürüldüm” ifadeleri araştırmada yer aldı.

"EVDEN BİR BOĞAZ DAHA EKSİLİR"

Yapılan araştırmada çocuk gelinlerin kardeş sayısının 9 ve üstünde yığılma göstermesi, çocuk gelin olgusuna kalabalık ailelerde, yoksul ailelerde ve eğitim düzeyi düşük ailelerde daha yüksek oranda rastlandığı görülmekte. Çocuk gelinler evlendirilme sebeplerini “evden bir boğaz daha eksilir” cümleleri ile ifade etti. Çocuk gelinlerin yüzde 45.7’sinin başlık parası karşılığında evlendirildikleri ortaya çıktı.

Araştırmaya katılan kadınların ilk evlilik yaşlarında bakıldığında, yarısından fazlasının 15 yaşını tamamlamadan evlendirildikleri ortaya çıktı. Çocuk yaşta evlendirilen kadınlar, “12 yaşındaydım, 13’e giriyordum”, “Ben ‘yağmur gelini’ idim”, “İlk gece hastanelik oldum”, “O, 70 yaşındaydı, ben 13 yaşına yeni basacaktım”, “Ona çocukları ile birlikte bende baba diyordum, daha sonra kumam beni uyararak ismiyle hitap etmemi istedi”, “12 yaşındaydım, 13 yaşına yeni basacaktım”, “Daha göğüslerim bile çıkmamıştı”, Yukarıda Allah var, beni gelin ettiklerinde ben dışarıda oyun oynuyordum” ifadelerini kullandı. Araştırmada, çocuk gelinlerin evlenme şekillerine bakıldığında, yüzde 72’sinin evlendirilirken ‘rızasının’ olmadığı görüldü. Öte yandan, çocuk gelinlerin yüzde 30’undan fazlasının, eşini daha önce hiç görmeden gelin olduğu ortaya çıktı.

ÇOĞU DAHA ADET OLMADAN EVLENDİRİLİYOR

Araştırmaya katılan kadınların yüzde 87,7’sinin, evlendikten sonra ‘ev üstüne gittiği’ saptanırken, ev üstüne gidenlerin önemli bir oranının kendilerine ait bir odaları bile olmadığı belirlendi. Yapılan araştırmada çocuk gelinlerinin yüzde 75’inin evde alınan kararlarda söz haklarının olmadığı belirlenirken, çocuk gelinlerin büyük bir bölümünün henüz adet görmeden evlendirildikleri gözlemlendi. 300 kadınla yapılan görüşmede, 234 çocuk gelinin hiçbir cinsel bilgisi olmaksızın evlendirildiği görüldü. Çocuk gelinlerin yüzde 62’sinin ilk gece sorun yaşadığı belirtilirken, ilk kez doğum yapan çocuk gelinlerin hastane yerine evde doğum yaptığı belirlendi.