Bakan Tunç: “Anayasa’nın yenilenmesi elzemdir”

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, bakanlığının 2024 yılı bütçesine ilişkin sunum yapan Tunç, nüfus, ekonomik ilişkiler ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelere bağlı olarak yargının iş yükünün her geçen gün arttığını söyledi.

Yargı teşkilatının kapasitesini güçlendirmeye devam ettiklerini ifade eden Tunç, bu yıl kasım itibarıyla cumhuriyet başsavcılıklarında 5 milyon 895 bin 940, ilk derece mahkemelerinde 3 milyon 791 bin 842, istinaf mahkemelerinde 1 milyon 213 bin 434 ve temyiz mahkemelerinde 571 bin 82 olmak üzere 11 milyon 472 bin 298 derdest dosya bulunduğunu belirtti.

Hakim ve savcı sayısına ilişkin verileri paylaşan Tunç, 2002'de 9 bin 349 olan hakim ve savcı sayısını yüzde 155 artışla 23 bin 788'e çıkardıklarını aktardı. Bakan Tunç, 2002'de 1847 olan kadın hakim ve savcı sayısını ise yüzde 380 artışla 8 bin 859'a çıkardıklarını bildirdi.

Aynı artışı personel sayısında da gerçekleştirdiklerini ifade eden Tunç, 2002'de 51 bin 681 olan personel sayısını, yüzde 220 artışla 165 bin 31'e çıkarttıklarını dile getirdi.

Vatandaşların davalarının bir an önce görülmesi için mahkeme sayılarında da önemli artış sağladıklarını aktaran Bakan Tunç, 2002'de adli yargıda 3 bin 581 olan mahkeme sayısını yüzde 98 artışla 7 bin 118'e çıkardıklarını kaydetti. Tunç, idari yargıda ise 146 olan mahkeme sayısını 221'e yükselterek yüzde 51 artış sağladıklarını anlattı.

İhtisas mahkemelerinin sayısını da artırdıklarını bildiren Tunç, 2002'de 986 olan ihtisas mahkemesi sayısının yüzde 64 artışla 1615'e çıktığını belirtti.

Anayasanın yenilenmesi elzemdir

“Yeni bir anayasaya ihtiyaç duyduğumuz açıktır.” diyen Bakan Tunç, “Darbe döneminde hazırlanan mevcut anayasanın, hukukun üstünlüğünü esas alan bir anlayışla, hak ve özgürlükler çerçevesinde yenilenmesi elzemdir.” şeklinde konuştu.

Mevcut anayasada bugüne kadar 19 değişiklik paketiyle, 184 değişiklik yapıldığına dikkat çeken Bakan Tunç, “Anayasamız yamalı bir bohça haline gelmiştir.” dedi.

Yargıda hedef süre uygulaması

Bakan Tunç, yargılamaların makul sürede tamamlanmasına yönelik çalışmalara da değinerek, "Bu konuda gerçekleştirdiğimiz önemli çalışmalardan biri de yargıda hedef süre uygulamasıdır. Hedef süre uygulamasıyla amacımız, makul sürede yargılama hakkını daha etkin korumaktır." dedi.

Bakan Tunç, 2021'de Adli Tıp Kurumunda da hedef süre uygulamasına geçtiklerini, bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinde hedef süre uygulamasına yönelik çalışmaları sürdürdüklerini dile getirdi.

Nitelikli adalet hizmetinin ancak iyi yetişmiş hukukçularla mümkün olduğunu ifade eden Tunç, şunları kaydetti:

"Bildiğiniz üzere Yükseköğretim Kurulu tarafından hukuk fakültelerine girişte aranan başarı sıralama ölçütü 190 binden 125 bine yükseltilmiştir. Diğer yandan 12. Kalkınma Planı'nda da hukuk eğitiminin kalitesinin önemine değinilmiştir. Planda hukuk fakültelerine girişte aranan başarı sıralamasının aşamalı olarak yükseltilmesi hedefine yer verilmiştir.

Önümüzdeki süreçte Yükseköğretim Kurulumuzla işbirliği halinde hukuk eğitiminin niteliğinin artırılması için hukuk eğitiminin modeli ve okutulan müfredat üzerinde de çalışmalar yapma kararlılığındayız."

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı'na ilişkin bilgi veren Tunç, bu sınavın hem mesleki niteliği hem de hukuk eğitimin kalitesini arttıracağını ifade etti.

Müstakil adalet sarayı sayısını 366'ya yükselttik

Adalet hizmetlerinin fiziki ve teknik altyapısının güçlendirilmesine önem verdiklerini belirten Tunç, "Bir yandan modern binalar inşa ederken, diğer yandan güncel teknolojileri ve bilişim sistemlerini adalet teşkilatımızın hizmetine sunuyoruz." dedi.

Tunç, 2002'de 78 müstakil adalet sarayı bulunduğunu, bu sayıyı 366'ya yükselttiklerini söyledi. Tunç, 2002 yılı itibarıyla 569 bin 59 metrekare olan kapalı alan miktarını 6 milyon metrekareye ulaştırdıklarını ifade etti.

Yeni hizmet binalarının inşaatına yönelik çalışmaları sürdüreceklerini bildiren Tunç, "Amacımız, öncelikle deprem bölgesinin fiziki altyapısını yeni binalar inşa ederek yenilemektir. Aynı anda büyükşehirler başta olmak üzere, henüz yeni adliye inşa edilmeyen yerlerdeki projeleri de tamamlayacağız. 662 bin 610 metrekare kapalı alana sahip olacak Ankara Adliyesi'nin ihale sürecini başlattık. Önümüzdeki günlerde ihaleye çıkıyoruz." şeklinde konuştu.

Bu yıl 7 hizmet binasının inşaat ihalesini gerçekleştirdiklerini belirten Bakan Tunç, 2024 yılı yatırımı programına 145 hizmet binası, 6 adli tıp, 34 ceza infaz kurumu, 2 denetimli serbestlik binası, 1 personel eğitim merkezi ve 78 mahalde toplam 3 bin 408 dairelik lojman yapılması için teklifte bulunduklarını söyledi.

5 milyar 206 milyon lira tasarruf sağladık

Bakan Yılmaz Tunç, 2002'de 25 ilde adli tıp hizmeti verilebildiğini, AK Parti hükümeti dönemindeki yatırımlarla tüm illerde adli tıp hizmeti sağlandığını kaydetti.

Tunç, Adli Tıp Kurumunun kapasitesinin güçlendirilmesi ve teknolojik altyapısının geliştirilmesi amacıyla çalışmalara önümüzdeki dönemde de devam edeceklerini söyledi.

Bakan Tunç, yargıda teknolojinin etkin kullanılmasına yönelik çalışmalara da değinerek, "Geride bıraktığımız süreçte yargı sistemine modern bilişim imkanlarını kazandırdık. Tüm adalet kurumlarını teknolojik altyapıyla donattık ve yargı kurumlarını bilişim ağıyla birbirine bağladık." dedi.

Tunç, avukatların kullanımına açılan e-Duruşma uygulamasıyla avukatların taraf oldukları farklı şehirlerdeki hukuk mahkemesi duruşmalarına seyahat etmeksizin, bürolarından elektronik ortamdan katılabildiklerini söyledi.

Yılmaz Tunç, "Vatandaşlarımız için hazırladığımız bir başka uygulama ise UYAP Vatandaş Mobil Uygulamasıdır. Uygulamayı kullanan kişi sayısı 140 bine yaklaşmıştır. Bunun yanında UYAP arabuluculuk, UYAP uzlaştırma, UYAP bilirkişilik ve UYAP kurum gibi farklı portallar da bulunmaktadır." şeklinde konuştu.

Ülke genelinde 2 bin 756 hukuk mahkemesinde e-Duruşma sisteminin kullanıldığını kaydeden Tunç, 2020'den bugüne kadar 1 milyon 239 bin 443 e-Duruşma yapıldığını ifade etti.

Bakan Tunç, e-Tebligat uygulamasıyla bugüne kadar 188 milyon tebligat yapılarak 5 milyar 206 milyon lira tasarruf sağladıklarını belirtti.

1 milyon 546 bin 226 dosyada uzlaşma sağlandı

Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alan uzlaştırma müessesesine ilişkin bilgi veren Tunç, "Halihazırda 32 bin 478 uzlaştırmacı görev yapıyor. 1 Ocak 2017 tarihinden bugüne kadar 1 milyon 546 bin 226 dosyada uzlaşma sağlanmıştır. Söz konusu dönemde en az 5 milyon kişi uzlaşarak, uyuşmazlıklarını barışçıl yöntemlerle çözüme kavuşturmuştur. 2023 yılı içerisinde ise uzlaştırma müzakereleri tamamlanan 191 bin 855 dosya uzlaşma ile sonuçlanmıştır." diye konuştu.

Tunç, ihtiyari arabuluculuk uygulaması kapsamında bugüne kadar 1 milyon 773 bin 35 dosyanın çözüme kavuşturulduğunu söyledi.

Yılmaz Tunç, bazı ticari uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuk uygulamasının 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe girdiğini, 298 bin 85 ticari uyuşmazlığın anlaşma ile sonuçlandığını kaydetti.

Tunç, tüketici uyuşmazlığında 117 bin 571 dosyanın anlaşma ile sonuçlandığını aktardı.

Avukatlık mesleğinin güçlendirilmesinin yargı politikasının önemli bir parçası olduğunu aktaran Tunç, bu kapsamda birçok düzenlemeyi hayata geçirdiklerini söyledi.

Tunç, avukatların ekonomik koşullarının çözümü konusunda çalışmaların devam etiğini belirterek, "Bu amaçla asgari ücret tarifelerinin üzerinde de hassasiyetle duruyoruz. 1 Eylül 2023 tarihinde yürürlüğe giren 2023-2024 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ile avukatlarımızın bu alandaki ihtiyaç ve taleplerini karşılamış olduk." dedi.

AK Parti hükümetleri döneminde Adalet Bakanlığına ayrılan bütçenin, adalet hizmetlerinin daha etkin bir şekilde sağlanabilmesi için yıllar içinde artırıldığını belirten Tunç, "2002 yılında bakanlığımız bütçesinin merkezi yönetim bütçesi içerisindeki payı yüzde 0,83 iken, bu oran 2024 yılı teklifinde yüzde 1,67'ye yükselmiştir." diye konuştu.

2024 yılı teklifinde Adalet Bakanlığına tahsisi öngörülen toplam bütçenin 198 milyar 703 milyon 54 bin lira olduğunu aktaran Tunç, bakanlığın 2022 Yılı Kesin Hesabına ilişkin de bilgi verdi.