Yumaklı: “Kırmızı et ve süt fiyatları takipte”

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Tarım ve Orman Bakanlığının 2024 yılı bütçesi görüşmelerine başlandı. Komisyon, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Komisyonda bir sunum yapan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla bakımından Türkiye’nin Avrupa’da lider, dünyada ise ilk 10 içerisinde olduğunu belirterek şu bilgileri verdi:

“Toprak, su ve gıdanın stratejik unsurlar olarak daha fazla öne çıktığı; ulusal politikalara ve küresel ilişkilere yön verdiği bir yüzyıldayız. Nüfusumuzda ve ülkemize gelen turist sayısındaki artış, yaşanan göçler ve diğer küresel gelişmeler gıdaya olan talebi artırmaktadır.

Diğer taraftan iklim değişikliği ve doğal afetler ise tarımsal üretimi baskılamaktadır. Bunun yanı sıra yaşadığımız pandemi, politik anlaşmazlıklar, savaşlar ve göçün gıdaya erişimde yaşattığı sorunlar, gıda milliyetçiliği kavramını ön plana çıkarmış, yeni dönem için yeni normal tanımını zorunlu kılmıştır. 

Tarım orman sektörü son 20 yılın 16’sında büyüme gösterdi. 2002 yılında 25,1 milyar dolar olan tarımsal hasılamızı, 2022 yılında yüzde 133 artışla 58,6 milyar dolara yükselttik. Aynı dönemde ihracatımızı 3,8 milyar dolardan, 2022’de 7,9 katına çıkararak 30 milyar dolara ulaştırdık.

Ocak-Eylül 2023 döneminde 18,8 milyar dolar ithalata karşılık 22,1 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik. Bu sayede 3,3 milyar dolar dış ticaret fazlası verdik.

Fındık, kuru üzüm, kuru kayısı, incir, kabuksuz antepfıstığı, ayva, dondurulmuş alabalık, buğday unu ve bulgur ihracatında dünyada birinci sıradayız. Son 21 yılda 95 milyar dolar dış ticaret fazlası verdik. Ülkemiz tarım ve gıda ürünlerinde net ihracatçıdır.”

Tarla ürünleri yüzde 22 arttı

Türkiye’nin sahip olduğu kaynakların etkin ve verimli kullanımı ile son 20 yılda üretimin hızla arttığını belirten Yumaklı, “Son 20 yılda; Tarla bitkileri üretiminde, yüzde 22 artışla 70,5 milyon tona, meyvede, yüzde 89 artışla 26,8 milyon tona, sebzede, yüzde 22 artışla 31,6 milyon tona ulaştık” diyerek sözlerini şöyle sürdürdü:

“Verimlilik artışındaki en önemli etkenlerden biri tohumculuk alanında yapmış olduğumuz atılımlardır.  Ar-Ge yatırımları, tohumluk üretimi ve sertifikalı tohum kullanımına sağlanan desteklerle, tohumculuk sektörü büyüme ve gelişmeye devam etmektedir. Ülkemiz kaliteli tohumlar üretip bunların ihracatını gerçekleştirmektedir.

Son 20 yılda; Sertifikalı tohum üretimimizi 9,4 kat artışla 1,4 milyon tona, İhracatımızı 13,7 kat artışla 233 milyon dolara çıkardık. İhracatın ithalatı karşılama oranını yüzde 31’den yüzde 137’ye yükselttik. Sertifikalı tohum ihracat değeri, 2022 yılı itibarıyla ilk defa ithalat değerini geçmiştir.

2023 yılı ilk 9 ayında, sertifikalı tohum ihracatı 235 milyon dolar, sertifikalı tohum ithalatı 212 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bugün 97 ülkeye tohum ihracatı yapıyoruz.

Hayvansal üretim

Son 21 yılda; Islah çalışmalarıyla ortalama karkas verimini 178 kilogramdan yüzde 61 artışla 287 kilograma ulaştırdık. Hayvan varlığımızı; Büyükbaşta yüzde 68 artışla 16 milyon 687 bine, küçükbaşta yüzde 67 artışla 53 milyon 274 bine, üretimimizi; Kırmızı ette yüzde 181 artışla 2 milyon 192 bin tona, çiğ sütte yüzde 156 artışla 21 milyon 564 bin tona, beyaz ette yüzde 247 artışla 2 milyon 472 bin tona, yumurtada yüzde 71 artışla 19 milyar 808 milyon adede, balda yüzde 59 artışla 118 bin tona çıkardık.

Bakanlığımızca 2000 yılından bugüne kadar 20 milyon dekar alanda 2 bin 729 adet çayır mera ıslah ve amenajman projesi uyguladık. Bu alanlarımızı 2002 yılında 7,6 milyon dekardan 2022 yılında 3,6 kat artışla 27,5 milyon dekara yükselttik. Böylece kaba yemin ihtiyacı karşılama oranını yüzde 92’ye çıkardık.

Su ürünleri

Son 20 yılda; su ürünleri üretimimizi 61 bin tondan 8,4 katına çıkararak 515 bin tona yükselttik. Yıl sonu hedefimiz ise 575 bin tondur.  Su ürünleri ihracatımızı ise 97 milyon dolardan 17 katına çıkararak 1,7 milyar dolara ulaştırdık. Yıl sonunda ihracatımızın yaklaşık 2 milyar dolara çıkmasını öngörüyoruz. Bugün yüzden fazla ülkeye ihracat yapıyoruz. “

Tarımsal destek

Tarımsal desteklerinin, gıda arz güvenliğinin temini açısından çok önemli politika araçlarından olduğunu ifade eden Bakan Yumaklı, “Sürdürülebilirliğin sağlanması, üretimde verimliliğin artırılması, kaynakların etkin kullanılması ve üreticilerimizin gelirinin artırılması amacıyla, üretimi, üreticimizi destekliyoruz, desteklemeye devam edeceğiz” dedi.

Bakan Yumaklı şöyle devam etti:

“2003-2022 döneminde çiftçilerimize 2022 yılı fiyatlarıyla toplam 803 milyar TL destekleme ödemesi yaptık. 2023 yılı sonu itibarıyla ödenecek tutar 63,4 milyar TL olacaktır.

Hububat üreticilerimize ayni olarak ödenen mazot ve gübre desteklerini geçen yıl yaptığımız gibi bu yıl da öne çekerek Ekim ayı itibarıyla Ziraat Bankası kartlarına tanımladık.

Kırsal Kalkınma

2006’dan bugüne kadar; 92 binden fazla projeyi destekledik. 264 bin kişiye istihdam sağladık. 94 milyar TL hibe verdik. Hibe oranlarını artırmakla kalmıyor, organik tarımla uğraşan çiftçilerimizin, yenilenebilir enerji ve atık yönetimi içeren yatırımlarına ek destekler veriyoruz. Desteklerimizde kadınları, gençleri ve üretici örgütlerimizi önceliklendiriyoruz. IPARD-3 programını da yakın zamanda yeni desteklerle başlatıyoruz.

42 ilimizde uyguladığımız destek programını, 81 ilimizin tamamına yaygınlaştırıyoruz. Bu dönemde; yumurta işleme, yem bitkisi yetiştiriciliği, kanatlı ve yumurtada organik üretim, kırsal alanlarda kamu altyapı yatırımları gibi yeni sektörleri de destekleyeceğiz.

Çiftçimizin alın terini güvence altına aldığımız TARSİM’le, bakanlık olarak sigorta poliçe bedellerini, yüzde 67’ye varan oranlarda biz karşılıyoruz. 2006’dan bu zamana kadar toplam; 22,5 milyon poliçe düzenlenerek, 1,1 trilyon TL değerinde tarımsal ürün sigortalandı. 20 milyar TL hasar tazminatı ödendi.

2021 yılında Cihanbeyli, Karatay ve Kadınhanı’nda başladığımız, 2022 yılında Konya’nın tamamında uyguladığımız, Gelir Koruma Sigortası poliçe bedelinin yüzde 60’ını karşılıyoruz. Buğdayda verim kaybı ve fiyat dalgalanmalarına bağlı Gelir Koruma Sigortası, 2023-2024 üretim sezonunda ülkemiz genelinde uygulanacaktır.

Öte yandan; sürdürülebilir tarımsal üretim ve gıda arz güvenliği için, Ülkemiz genelinde toplam alanı 9,3 milyon hektar olan 440 tarımsal ovamızı koruma altına aldık. Korunan ova sayısını artırmak için çalışmalarımız devam ediyor. 41 ilde 60 adet Organize Tarım Bölgelerinin iş ve işlemleri devam etmekte olup, bunlardan 39’una tüzel kişilik kazandırdık.”