Kapanmayan yara Srebrenitsa katliamının 23. yıldönümü
Bugün insanlığın gördüğü en kanlı, en acı olaylarından biri olan Srebrenitsa soykırımının yıl dönümü. Aradan 23 yıl geçmesine rağmen Boşnakların acısı hala taze.
11 Temmuz 1995'te başlayan ve en az 8 bin 372 Boşnak sivilin Ratko Mladic komutasındaki Sırp askerler tarafından hunharca öldürüldüğü soykırım İkinci Dünya savaşının ardından dünyanın gördüğü en büyük katliam oldu. Bosna Hersek'in doğusunda bulunan Srebrenitsa'da yaşanan katliam tüm dünyada acının ve adalet arayışının sembolü haline geldi.
Yugoslavya iç savaşı sırasında Bosna Hersek'in Srebrenitsa kasabasında 8372 kişi, Bosnalı Sırp güçler tarafından öldürülmüştü. Saldırının baş sorumlusu general Ratko Mladiç, geçtiğimiz yıl soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekten ömür boyu hapse mahkum edilmişti. Srebrenitsa, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Avrupa'nın tanık olduğu en büyük katliam olarak tarihe geçti.
'BOSNA KASABI' NATOYU SUÇLADI
Ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Bosnalı Sırpların eski lideri Ratko Mladiç, katliamın 23. yıl dönümünden bir gün önce temyiz davası ön duruşmasına çıktı. Salı günü Lahey'de mahkemede konuşan 'Bosna kasabı' Mladiç, "NATO'yu sağlığını ve halkını yok etmekle" suçladı.
Eski Yugoslavya için kurulan ve görevi sonlanan Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından geçen yıl "soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekten" ömür boyu hapse mahkum olan Mladiç, tutukluluk şartlarından da şikayetçi oldu.
Lahey'de hapishanede tutulan 75 yaşındaki Mladiç'in temyiz davasının görüleceği tarihse henüz netlik kazanmadı.
NELER YAŞANDI?
Çok sayıda sivilin öldürüldüğü haberler üzerine Birleşmiş Milletler (BM) 1993 yılında Srebrenitsa'yı Boşnaklar için "güvenli bölge" ilan etti. Şehir, Sırpların bin 425 gün sürecek modern savaş tarihinin en uzun kuşatması sonrası Temmuz 1995'de Sırpların eline geçti.
Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk, Srebrenitsa'nın hemen dışındaki Potocari'de bulunan Hollandalı askerlerin denetimindeki BM barış gücü karargahına sığındı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'nın en büyük mülteci krizi de Bosna-Hersek savaşı sırasında yaşandı. Dört milyonluk nüfusun yarısı mülteci durumuna düştü. Hollandalı askerler, karargaha sığınan Boşnaklara burada güvende olacaklarını söyledi.
Ancak Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerin 11 Temmuz 1995'te Hollandalı (BM) askerlerinin koruması altındaki "güvenli bölge" Srebrenitsa'ya girmesi sonucu binlerce Boşnak kaderine terk edildi. Mladiç komutasında Srebrenitsa'ya giren Sırp ordusu en az 8 bin 372 Boşnak sivili ormanlık alanda, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar, toplu mezarlara gömüldü.
Yugoslavya İç Savaşı sırasında Bosna Hersek'in Srebrenitsa kasabasında 13-18 Temmuz 1995 tarihleri arasında 8 bin genç ve yetişkin Müslüman erkek, Bosnalı Sırp güçler tarafından öldürüldü. Savaş sırasında Prijedor, Foça, Zvornik, Vişegrad gibi birçok şehirde yapılan etnik temizlik sonucu neredeyse hiç Boşnak bırakılmadı. Kimi göç etmek zorunda kaldı, kimi öldürüldü.
Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciç'i Srebrenitsa'da yaşananlardan sorumlu tuttu ve 40 yıl hapis cezası verdi.
BM'nin yargı organı Uluslararası Adalet Divanı 2007'de, kasabada yaşananları "soykırım" olarak nitelendirmiş ancak sorumlusunun Sırbistan olmadığına hükmetmişti.