Türkiye için ateşi Fitch yakmış!
8 Ekim’de Washington’daki IMF, Dünya Bankası toplantılarında sunum yapan Fitch, kredi notunu kaybeden ülkelerin son 3 yıllık kriterlerini sıraladı. Kriterlerin altında performans gösteren en yakın ülke olarak Türkiye öne çıkarıldı.
Önceki hafta cuma gününü 3.03 civarında kapatan doların hafta içinde rekor seviye olan 3.1130’a çıkmasının asıl nedeni ortaya çıktı. Her ne kadar perşembe günü gelen başkanlık sisteminin referanduma götürüleceği ile ilgili haberin ardından rekor kırılsa da hafta başında 3.03’ten 3.08’e olan yükselişin nedeninin uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in yaptığı bir sunumdan kaynaklandığı ortaya çıktı. Önceki hafta sonu ABD’nin başkenti Washington’da dünya finansının önde gelen aktörlerinin katıldığı Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası toplantıları yapıldı.
4 KRİTERİ GEÇEMEDİK
8 Ekim Cumartesi günü bu toplantılardan birinde bir sunum yapan Fitch uzmanları dünyanın genel bir röntgenini çektikten sonra not indirimleri ile ilgili bir tablo yayımladı. Bu tabloda şimdiye kadar yatırım yapılabilir kredi notunu kaybeden ülkeler incelendi. 7 ayrı kritere göre incelenen ülkelerin son 3 yıllık performansı çıkarıldı. Daha sonra bu kriterler tam sınırdaki yani yatırım yapılabilir notunda olan Rusya, Türkiye ve Güney Afrika ile karşılaştırıldı. Bu karşılaştırma sonucunda Rusya’nın sınıfı geçtiği Güney Afrika ile Türkiye’nin ise sınıfta kaldığı gösterildi. Bu sunumun ardından pazartesi günü dolar önce 3.07’ye ertesi gün 3.08’e çıktıktan sonra 3.08 ile 3.09 arasında dalgalandı. Sonra da tarihi zirvesine tırmandı. Fitch çalışmasına göre Rusya 7 kriterin 3‘ünden Türkiye 4’ünden ve Güney Afrika ise 5’inden sınıfı geçemedi. Türkiye büyüme, kamu dengesi ve kamu borç yükünde notunu kaybetmiş ülkelerden daha iyi performans gösterirken enflasyon, cari açık, net dış borç ve yönetim kalitesi açısından daha kötü performans gösterdi. Türkiye’nin yüzde 8.2 olan enflasyonu başarısız olan ülkelerin 3 yıllık ortalaması olan 0.2 eksi enflasyonun çok üstünde kaldı. Milli gelirin yüzde 4.3’ü düzeyine ulaşan cari açık not sınırının altına düşen ülkelerin yüzde 3.5 olan fazlasından daha kötü durumda bulunuyor. Milli gelirin yüzde 36.8’ine ulaşan net dış borçta da kriter ülkelerin durumu yüzde 9 olarak ölçüldü. Yani Türkiye bu alanda karnesi zayıf ülkelerinden de yaklaşık 3.5 kat daha kötü göründü. Reyting şirketleri ‘Governence’ adıyla not verdiği yönetim kalitesi diye adlandırılabilecek değerlendirmede, düzenleyici kuruluşların kalitesi, hükümetin etkinliği, siyasi istikrar ve şiddetin olmaması ve yöneticilerin hesap vermesi gibi kriterler hesaplanıyor.
KREDİLER AÇISINDAN ÖNEMLİ
Fitch’in bu değerlendirmesinin piyasada ‘Not indiriminin yolunu yapıyor’ olarak algılandığı ve piyasada ciddi etkisinin görüldüğü belirtiliyor. Eğer Fitch de Türkiye’nin notunu indirirse Türkiye üç reyting kuruluşunun değerlendirmesinde de yatırım yapılabilir seviyenin altında kalacak. Bu ise özellikle bankaların sermaye yeterliliğini aşağı çekip kredi verme sorunu yaratabilecek. Fitch Türkiye değerlendirmesini şimdiye kadar hep yılın ilk yarısında yaptı. Ancak bu reyting kuruluşunun o tarihe kadar bekleyeceği anlamına da gelmiyor.