Çam kokulu "cilveli çay"

Türk mutfağında helva, iç pilav gibi yemeklerde kullanılan çam fıstığı, en önemli üretim merkezi olan İzmir'in Bergama ilçesi Kozak Yaylası'ndaki köylerde çayın içine atılarak tüketiliyor. Yöredeki köylerde "cilveli çay" geleneği, yükselen çam fıstığı fiyatlarına rağmen devam ettiriliyor.

Dünya çam fıstığı üretiminin önemli bölümünün karşılandığı Kozak Yaylası'ndaki 16 köyde, bu ürün yemeklere ve tatlılara katılan bir lezzet olmasının yanında misafir ağırlama kültürü içinde de önemli bir yere sahip.

İlçede Osmanlı döneminden bu yana devam eden ve "cilveli çay" adı verilen geleneğe göre, misafire çayla birlikte şekerin yanı sıra kavrulmuş çam fıstığı da ikram ediliyor. Şeker gibi çaya konulan ve karıştırılan çam fıstığı, çaya çam kokusu verirken bu ürünün yağlı tadını hafifletiyor.

Kozak Yaylası'ndaki Aşağıcuma Mahallesi Muhtarı Mehmet Çamgül, "cilveli çay" kültürünün geçmişten gelen bir gelenek olduğunu, fıstık fiyatlarının yükselmesine rağmen devam ettirildiğini söyledi.

Yöreye dışarıdan gelenlerin "cilveli çayı" ilk kez gördüklerinde şaşırdıklarını anlatan Çamgül, şöyle konuştu:

"Gören herkes denemek istiyor. Fıstık, çaya ağacın doğal çam sakızı kokusunu veriyor. Çaya yumuşak bir lezzet katıyor. Çam fıstığı tüketmenin bir yolu da çayla birlikte içmektir. Bazılarına çam fıstığı yemek ağır geliyor, sıcak çayın içinde ise rahatsız etmiyor. Eskiden ninelerimiz, dedelerimiz kavururlar günlük olarak kendileri de cilveli çay yaparlarmış ancak artık fıstık fiyatları yüksek. Köylülerin geçim kaynağı olduğu için çam fıstığını satmak istiyorlar. Şu anda ancak misafirlerimize sunuluyor."

Muhtar Çamgül, yöredeki köylerde evine misafir gelen kadınların ilk işinin, çay suyu koymak ve tavada fıstık kavurmak olduğunu, eskiden ilçedeki kahvehanelerde de ikram edilen cilveli çayın, çam fıstığı maliyetinin yükselmesi nedeniyle artık tercih edilmediğini dile getirdi.