BM, Afrika'da istikrara katkı sağlamaya devam ediyor

Batı Afrika ülkelerinden Fildişi Sahili'nde görev yapan BM İstikrar Misyonunun (ONUCI) görevinin bir süre önce sona ermesi, akıllara Afrika'daki diğer 8 istikrar misyonunu getirdi.

Şiddet olayları ve çatışmalara sahne olan bazı Afrikalı ülkeleri, yaralarını sarmak ve istikrara kavuşmak amacıyla uluslararası güçlerle iş birliği yapıyor. Kıtadaki BM İstikrar misyonları, yıllardır Afrika ülkelerinde konuşlanmış durumda.

Fildişi Sahili'nde silahlı gruplar arasında 2002'de patlak veren iç savaşı sonlandırmak amacıyla 2004'te ülkedeki mesaisine başlayan ONUCI, 13 yılın ardından geçen hafta görevini tamamladı.

ONUCI ayrıca, ülkede 2010'da yaşanan şiddet olaylarıyla da mücadele etmişti. Fildişi Sahili'nde 28 Kasım 2010'daki Devlet Başkanlığı seçimini kaybeden Laurent Gbagbo, tüm uluslararası çağrılara rağmen görevi, seçimin galibi Alassane Vattara'ya devretmemiş ve ülkede siyasi krizle güvenlik krizi çıkmış, şiddet eylemlerinde 3 bin kişi ölmüştü.

Öte yandan BM, İstikrar misyonlarıyla Afrika'da 8 ülkede daha istikrarı sağlama çabalarına devam ediyor.

MONUSCO

Ruanda'da 1994'te yaşanan ve 800 binden fazla kişinin ölümüyle sonuçlanan soykırımın ardından 1 milyona yakın, çoğu ayrılıkçı Ruandalının komşu ülke Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ne sığınması üzerine BM, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde 1999'da MONUC adlı istikrar misyonunu görevlendirmişti. MONUC'un görev süresi sona erdikten sonra 2010'da yerini MONUSCO almıştı.

Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde 1999'dan bu yana faaliyet gösteren MONUSCO, sivillerin, insani yardım ve insan haklarını koruyan personelin güvenliğini korumak, ülkede istikrarı ve barışı sağlamaya çalışan hükümete destek vermek amacıyla 16 bini asker toplam 18 bine yakın personelle görev yapıyor.

Mart 2016'da görev süresi uzatılan istikrar misyonuna ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Rusya destek veriyor.

MINUSMA

Mali'de, eski Devlet Başkanı Amadu Tumani Ture, 22 Mart 2012'de devlet başkanı seçimine bir ay kala darbeyle yönetimden uzaklaştırılmıştı. Azavad Ulusal Kurtuluş Hareketi (MNLA) ayrılıkçılarının, kuzeydeki Kidal, Timbuktu ve Gao şehirlerini ele geçirmesi ve ardından başkent Bamako'daki geçici hükümetin yardım talep etmesi üzerine Fransa, bölgeye askeri müdahalede bulunmuştu.

BM, siyasi sürece destek vermek ve güvenliği sağlamak amacıyla 2013'te ülkede, MINUSMA adlı istikrar misyonunu görevlendirmeye karar vermişti.

Ülkede istikrarı sağlamaya çalışan MINUSMA, yaklaşık 13 bini asker 15 bine yakın personelle görev yapıyor.

Şiddet olaylarının sona ermesi amacıyla hükümet ile ülkenin kuzeyinde özerklik isteyen silahlı gruplar arasında Cezayir'de 2015'te barış anlaşması imzalanmıştı. Ancak 2013'te Fransız güçlerince dağıtılan ve barış sürecine katılmayan silahlı gruplar, ülkenin kuzeyine ve orta kesimine yeniden yerleşmeye çalışıyor.

MINUSCA

Orta Afrika Cumhuriyeti'nde Müslüman Seleka grubunun, Aralık 2012'de yönetime karşı ayaklanmasıyla ülkede siyasi kriz çıkmıştı. Darbeyle 2003'te iktidara gelen Hristiyan Francois Bozize, isyancıların başkent Bangui'yi işgal etmesi sonucu 24 Mart 2013'te ülkeden kaçmıştı.

BM, ülkede barışı ve güvenlik ortamını sağlamak amacıyla 2014'te ülkeye MINUSCA adlı istikrar misyonunu konuşlandırmıştı. MINUSCA bünyesinde yaklaşık 10 bini asker 12 bine yakın personel görev yapıyor.

Bozize'den sonra geçiş hükümetinin başına Müslüman Michel Djotodia seçilmişti. Djotodia'nın iktidara gelmesiyle Hristiyan anti-Balaka ile Seleka grupları arasında çıkan çatışmalarda binlerce kişi yaşamını yitirmişti. Djotodia'nın ardından Catherine Samba Panza, 20 Ocak 2014'te geçiş süreci devlet başkanlığına seçilmişti.

Ülkede 30 Aralık 2015'te yapılan devlet başkanı seçiminin ilk turunda herhangi bir adayın yüzde 50'nin üzerinde oy alamaması nedeniyle 14 Şubat'ta seçimlerin ikinci turu düzenlenmiş ve Faustin Archange Tuadera yüzde 62,69 oyla seçimi kazanmıştı.

FISNUA

Sudan'dan ayrılarak 2011'de bağımsızlığını ilan eden Güney Sudan, Cumhurbaşkanı Mayardit'in 16 Aralık 2013'te eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Riek Machar'ı "darbe teşebbüsü" iddiasıyla görevden almasının ardından iç savaşa sürüklenmişti.

Kısa bir süre sonra da BM, ülkede şiddet olaylarının önüne geçmek ve sınırlarda güvenliği sağlamak amacıyla ülkenin kuzey ile güneyi ayıran sınır bölgede FISNUA adlı istikrar misyonunu görevlendirmişti. FISNUA, Sudan'da 5 bin askerle görev yapıyor.

MINUAD

Sudan'ın Darfur bölgesinde "Adalet ve Eşitlik Hareketi", "Sudan Kurtuluş Hareketi" ve "Sudan Halk Kurtuluş Ordusu" hareketlerini bünyesinde barındıran Devrim Cephesi, 2003'ten bu yana hükümete karşı savaşıyor.

BM, şiddet olaylarını durdurmak amacıyla 2007'de ülkeye MINUAD adlı misyonu konuşlandırmaya karar vermişti. MINUAD bünyesinde yaklaşık 15 bini asker toplam 19 bine yakın personel görevli.

MINUS

Güney Sudan'ın 2011'de Sudan'dan bağımsızlığını ilan etmesinin ardından BM, güvenlik tedbirleri almak amacıyla Güney Sudan'a MINUS adlı misyonu tayin etmişti.

Söz konusu istikrar misyonunda yaklaşık 17 bin asker yer alıyor.

MINUL

Liberya'da, 1989-2003'te muhalifler ile iktidar yanlıları arasında çıkan iç savaşta 200 bin civarında kişi yaşamını yitirdi, ülkenin 3 milyonluk toplam nüfusunun yaklaşık yarısı göç etti.

Liberya'da, iç savaşı sona erdiren 2003 barış anlaşması çerçevesinde ülkede güvenliği sağlamak için MINUL adlı BM'nin istikrar misyonu oluşturuldu ve bu kapsamda ülkede 700'e yakın BM askeri bulunuyor.

MINURSO

Fas'ın 1975'te eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra'yı topraklarına katmasının ardından, Cezayir'in destek verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ve Fas yönetimi arasında başlayan gerginlik devam ediyor. Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken, Polisario Cephesi, Batı Sahra'nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor.

Polisario Cephesi, 1991'de BM'nin ara buluculuğunda varılan ateşkes anlaşmasına kadar Fas güvenlik güçlerine karşı silahlı mücadele yürütüyordu. Ateşkes anlaşmasından bu yana Batı Sahra'nın statüsüyle ilgili görüşmeler başarıya ulaşamadı.

BM Batı Sahrada Referandum Misyonu (MINURSO), BM Güvenlik Konseyinin 690 sayılı kararı uyarınca, Fas ile Cezayir'in desteklediği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi arasında yaşanan sorunların çözümü için Nisan 1991'de görevlendirilmişti. MINURSO kapsamında 245 personel görev yapıyor.

MİSYONLARA DÜNYANIN DÖRT BİR YANINDAN DESTEK VERİLİYOR

BM verilerine göre, istikrar misyonlarına destek veren Afrika ülkeler arasında, Etiyopya, Ruanda, Burkina Faso, Senegal, Gana, Tanzanya, Nijerya, Çad, Nijer ve Kamerun yer alıyor.

Asya ülkeleri arasında, Pakistan, Bangladeş ve Nepal; Avrupa ülkeleri arasında da İtalya, Fransa, İngiltere, İspanya, İrlanda ve Finlandiya bulunuyor.

Misyonlara, Çin ve ABD'de de destek veriyor.