Bakan Ersoy: "2023 yılında hedefimiz 60 milyon ziyaretçi"

Bütçe maratonunun 4.gün görüşmelerinde Kültür ve Turizm ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının 2023 yılı bütçeleri Genel Kurul'da görüşülüyor.

Bakanlığının bütçesi için TBMM Genel Kurulu’nda söz alan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yaşanan krizlerin fırsata çevrilerek, yoğun tanıtımla başarılı bir yıl geçirildiğini ifade etti.

Bakan Ersoy’un bütçe sunumundan önemli hususlar şöyle:

“Turizmde pek çok başarıya imza attığımız bir yılın sonuna geliyoruz. Tabi ki başarıyla tesadüfle olmuyor. Krizleri etkili yöneterek, Türkiye’yi en etkili tanıtımı yapan ülke konumuna getirdik.

Burada özellikle belirtmek isterim ki, turizm geliştirme ajansı yüzde 95 dışarda, yüzde 5 Türkiye içinde tanıtım yapıyor. Böyle yapınca da sonuç alıyorsunuz.

Dünyada yapan ilk ülkeyiz

Gelelim ikinci eylemimize: Yüksek standartlar ve belgelendirme programları ile niteliklerin artırılması. Pandemi ile birlikte Türkiye’nin turizmdeki öncülüğünün ve örnekliğinin bir simgesi haline dönüşen “Güvenli Turizm Sertifikasyon Programımız” kapsamında, 2022 yılı haziran ayı itibarıyla sertifika alan tesis ve araç sayımız 12 bini geçmiştir.

Şimdi bu sahada, geleceğin trendlerini bugünden ülkemize kazandıracak ve küresel sürdürülebilirlik uygulamalarına hız verecek çok ciddi ve önemli bir adım daha atıyoruz. Dünyanın önde gelen sertifikasyon kuruluşları arasında yer alan, Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi ile 3 yıllık iş birliği anlaşmasına imza attık ve uluslararası standartlara uygun bir şekilde ‘Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı’nı hazırladık. Program kapsamında, konaklama tesisleri için sürdürülebilir turizm kriterlerini belirleyerek, Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi’ne, uluslararası tanınırlık için başvurumuzu yaptık. Böylesine kapsamlı bir çalışmayı dünyada yapan ilk ülke olduğumuzun altını özellikle çizmek isterim.

Türkiye örnek ülke konumuna gelecek

Çok yakında hayata geçireceğimiz “Sürdürülebilir Turizm Programı” ile üstlendiğimiz bu öncülük Türkiye’yi bir kez daha dünya için örnek ülke konumuna getirecek ve sürdürülebilir turizm konusunda ülkemiz adına fark yaratacaktır. Sektörümüzü uzun vadede daha da güçlü kılacak bu çalışmalar ile hem turizm pazarındaki rekabetçiliğimiz artacak hem de Türkiye olarak, uluslararası anlaşmalardan doğan yükümlülüklerimizi yerine getirmiş olacağız.

2023-2025-2030 yıllarını kapsayan Sürdürülebilir Turizm Programı ile bütün konaklama tesisleri aşamalı şekilde çevreye duyarlı hale gelecektir. Yine geçtiğimiz yıl 2634 sayılı kanunda yapılan değişiklikle konaklama tesislerimizin tamamını Bakanlık Belgeli yaparak nitelikli turizm konusunda çok gerekli ilk süreci tamamlamış olduk. Şimdi sınıflandırma belgesi almalarını sağlayarak süreci bir basamak daha yukarı taşıyarak tamamlayacağız.

Eylemlerden üçüncüsü: Altyapıların desteklenmesi. Tesisleşme, turizmin sacayaklarından biri. Tesisleşmenin doğru ve kaliteli olması içinse söz konusu bölgelerin güçlü bir altyapıya sahip olması şart.  Dolayısıyla turizm potansiyelimizin hakkını vermek için bu potansiyele sahip yerlerde altyapı uygulamalarını hem maddi ve teknik olarak hem de denetim noktasında destekliyoruz.

2002-2022 döneminde turizm amaçlı çevre düzenlemesi ve altyapının geliştirilmesi ile sürdürülebilir turizm kapsamında yaklaşık 2,3 milyar TL destek sağladık. Bu desteğin 768 milyon TL’si 2018-2022 yılları arasında sağlanmıştır.

Antalya Kemer İlçesi Çamyuva Atıksu Arıtma Tesisi çalışmalarına başlamak için Antalya Büyükşehir Belediyesinin devir protokolünü onaylamasını bekliyoruz. Antalya Belek, Serik-2 ve Bodrum Atıksu Arıtma Tesisi ve Bağlantılı Alt Yapı Tesisleri yatırımları ise bitirilerek ülkemizin hizmetine sunulmuştur.

Yapılan atık su arıtma tesisleri aynı zamanda yüzme suyu kalitesinin iyileştirilmesine, dolayısıyla Mavi Bayrak sayısının artırılmasına katkı sağlamaktadır.  2022 yılında 531 plaj, 24 marina, 5 bireysel yat ve 15 turizm teknesi Mavi Bayrak ile ödüllendirilmiştir. Dünyada 3’üncü sırada yer alan ülkemizi daha üst sıralara taşımayı hedefliyoruz.

Eylemlerin dördüncüsü: Nitelikli personeldir. Unutulmamalıdır ki turizmin temel ögesi insandır ve insanların memnuniyetini etkileyen kilit unsur da muhatap olduğu insanlardır. Bu sebepten ötürü turizm sektöründe çalışanların niteliklerinin artırılması ve onların kişisel gelişimleri ciddi önem atfettiğimizi bir konudur.

Bu hususta Millî Eğitim Bakanlığımızla imzaladığımız protokolleri daha önce de yüce Meclisimize arz etmiştim. Kısaca tekrar etmek gerekirse, Turizm Meslek Liselerimizden seçilen öğrencilerimizin otel ve işletmelerde yoğunlaştırılmış beceri eğitimleri almalarını, en az üç yabancı dil konuşarak mezun olmalarını, okurken burs almalarını ve mezun olduktan sonra istihdam edilmelerini sağlıyoruz. Ayrıca öğretmenlerimizin de yeterliliklerini ve mesleki gelişimlerini artırabilmeyi hedefliyoruz.

2022 yılında da protokolün uygulanmasına devam ettik. 60 Turizm Meslek Lisemizi 41 otel grubumuzla eşleştirdik. Sonuç olarak çocuklarımız iş sahibi oluyor, otellerimiz nitelikli iş gücüne kavuşuyor ve Turizm Meslek Liselerimiz itibar ve ilgi görüyor.

Eylemlerin beşincisi: Yatak kapasitesinin artırılması ve tüm Anadolu’ya yayılması. Türkiye’nin 2002 yılına kadar ulaştığı konaklama tesisi sayısı toplam 9.900, yatak sayısı ise 804 bin iken bu yıl sonu itibarıyla konaklama tesisi 21.100’ü yatak sayısı ise 1,9 milyonu aşmıştır. Son 20 yılda %186’lık bir artış sağlamakla kalmayıp konaklama tesislerimizin tamamını Bakanlık Belgeli yaparak çok önemli bir adım atmış olduk. Önümüzdeki yıllarda önceliğimiz başta Ege olmak üzere kapasitenin az olduğu diğer Anadolu bölgelerinde yatak sayısının artırılarak yaygınlaştırılması olacaktır.

Özetleyecek olursak; doğru eylemleri sürdürülebilir stratejiler ile kararlı bir şekilde devlet ve sektör el ele vererek gerçekleştirdiğimizde pozitif sonuçlar rakamlarda kendini göstermektedir.

Ülkemize gelen yabancı ziyaretçi sayısı son 20 yılda 3,4 katına çıkmıştır. 2019’da turizm rekorunu kırarak, Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün verileriyle en çok ziyaretçi ağırlayan ülkeler sıralamasında dünya 6’ncısı olduk. Covid-19 pandemisinin etkilerini göstermeye devam ettiği 2021 yılında, tüm zorluklara ve yasaklara rağmen süreci rakiplerimizden daha başarılı yürüttük ve bu rekoru da aşarak dünya 4’üncülüğüne yükseldik.

Artık her sene, bir önceki rakamlarımızı katlamak için gayret gösteriyoruz. Hedeflerimize ulaşabilmek için dev projeleri hayata geçiriyoruz. Bir yandan Galataport gibi alanında dünyanın en iyisi kabul edilen cruise portları inşa ederken, bir yandan da İGA İstanbul Havalimanı gibi dünyanın en büyük ve en modern havalimanlarını hizmete alıyor; şehirlerimizi modern otoyollarla ve hızlı tren ağları ile birbirine bağlıyoruz.

Covid-19 süreci sonrası V tipi bir çıkış yakalayacağımızı ısrarla belirtmiştik. Haklı çıktık diyerek sizlere güzel bir haber vermek istiyorum. 2022 yıl sonu hedefimizi 51,5 milyon ziyaretçi ve 46 milyar dolar gelir olarak bir kez daha yukarı yönlü revize ediyoruz. 2023’de hedeflerimiz çok daha büyük. 60 milyon ziyaretçi ve 56 milyar dolar gelir. Tüm bu rakamlar bize şunu gösteriyor: Yeni Türkiye Yüzyılında biz, turizmde Türkiye olarak artık süper ligdeyiz. Bu işi en üst seviyede yapan ülkeleri rakip olarak görüyor ve hedeflerimize uygun bir şekilde ilerliyoruz.

2019 yılında başlattığımız bu proje kapsamında, 2022 yılına kadar 7 adet ücretsiz halk plajının yapımını tamamlayarak vatandaşlarımızın hizmetine sunmuştuk. 2022’de ise, Antalya Kemer Beldibinde 2 adet, Muratpaşa Lara’da 1 adet ücretsiz halk plajlarını vatandaşlarımızın kullanımına açtık. Böylece 5 yıldız kalitesindeki ücretsiz halk plajı sayımızı 10’a yükseltmiş olduk.

2023 yılında, Antalya Küçük Çaltıcak ve Kemer-Phaselis’de 2 adet, Muğla Bodrum Torba ve Gündoğanda 2 adet, İstanbul Şile’de 1 adet, İzmir Seferihisar-Teos’da 1 adet olmak üzere 6 adet daha ücretsiz halk plajını hizmete açarak plaj sayımızı 16’ya çıkaracağız. Ayrıca, 8 adet plajımıza karavan park ve hizmet alanları da ekleyerek kapasitelerini büyüteceğiz.

Kültür çalışmaları

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde 2002 yılında 9 olan varlık sayımız bugün 19’a ulaşmıştır. 2023 yılı hedefimiz bu sayıyı 21’e çıkarmaktır. 2002’de 18 olan Dünya Mirası Geçici Listesi’ndeki varlık sayımızı 84’e çıkardığımızı ayrıca bilginize sunmak isterim.

Yine 2022 yılında, arkeoloji alanında da dünyada lider olduğumuzu gururla ifade ediyorum. 700 arkeolojik kazı ve araştırma sayısı ile en çok arkeolojik çalışma yürüten ülkeyiz. Bu çalışmalar yerli, yabancı, kurtarma ve sualtı kazısı ile yüzey araştırmaları gibi çok çeşitli alanları kapsıyor. Maddi olarak baktığımızda, 2022 yılında gerçekleştirilen kazılar için 90 milyon TL’nin üzerinde bir kaynağın kullanıldığı görülse de esasen bu rakam, yıl boyu süren kazılar için ayrıca istihdam ettiğimiz uzman personele ve kazı alanlarında gerçekleştirilen restorasyon, konservasyon ve çevre düzenleme çalışmalarına ayrılan meblağ ile birlikte 248 milyon TL’ye ulaşmış durumdadır.

2023 yılında ise kazılarımız için toplam 200 milyon TL bütçenin kullanılması öngörülmüştür. Buna ilaveten yıl boyu süren kazılar için istihdam ettiğimiz uzman personele ve kazı alanlarındaki restorasyon, konservasyon ve çevre düzenleme çalışmalarına ayrılan meblağ ile birlikte söz konusu rakamın 535 milyon TL’ye ulaşacağı öngörülmektedir.

Böylesi yoğun bir arkeolojik çalışmanın getirisi olarak yılda ortalama 5.500 eser müzelerimize kazandırılmaktadır. Bu noktada kültürel mirasımızı korumak için son 20 yılda attığımız müzecilik adımları da kendini göstermektedir.

Bakınız, 2002 yılında 96 olan müze müdürlüğü sayımız bugün itibarıyla 122’ye, bu müdürlüklere bağlı müze sayımız ise 183’den 211’e yükselmiştir. Özel müze sayısı ise 2002 yılında 59 iken bugün 355 tanedir.

Yurt dışında bulunan ülkemiz kökenli kültür varlıklarının iadesi için yoğun mesai harcıyoruz. Uzmanlaşma ve etkin bir mücadele gerektiren bu çalışmaları yürütmek üzere kurduğumuz Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığımız sorumluluğunun hakkını vermektedir. Öyle ki 2002-2022 yılları arasında toplam 9.042 kültür varlığının ülkemize iadesi sağlanmış, bunlardan 4.727’si Bakanlığımızın atılım yaptığı 2018-2022 yılları arasında gerçekleştirilmiştir.

Vakıf eserleri

1992-2002 arasında vakıf eserlerine yönelik yapılan ihya çalışmalarının sayısı 46 idi. 2002-2022 arasındaki 20 yılda gerçekleştirilen toplam ihya çalışması ise 5.755 gibi muazzam bir seviyeye ulaşmıştır.

Elbette vakıf eserlerini ihya etmekten öte vakıf anlayışını yaşatmak çok değerlidir. Bu farkındalıkla ilk-orta ve yüksek öğrenim kapsamındaki ihtiyaç sahibi 27.500 öğrencimize çeşitli tutarlarda burs imkânı sağlıyoruz.

2020’de tekrar ibadete açtığımız Fatih Sultan Mehmet Han emaneti, dünya mirası Ayasofya Camii; Mimar Sinan ve Gaspare Fossati ölçeğinde bir restorasyona alınmıştır. Son büyük çalışmanın üzerinden geçen yaklaşık 175 yılın ardından Bakanlığımız son derece kapsamlı ve hassas bir süreç yürütmektedir. Sultanahmet’teki Osmanlı döneminin tarihi Tapu Binası’nın restorasyonunu ve teşhir tanzimini de çağdaş müzecilik anlayışı ile gerçekleştirerek İstanbul’un ve Ayasofya’nın eşsiz tarihini ziyaretçilerle buluşturacağız. Müzenin ilk etabını Nisan ayında açıyoruz.

Kız Kulesi

İstanbul’un benzersiz bir diğer simgesi olan Kız Kulesi’ni de uluslararası restorasyon ilkeleri ve Bilim Kurulu rehberliğinde restore ediyoruz. Adeta yanlışların altında ezilen bu zarif yapıyı 2023 yılı Mart ayı itibarıyla tamamlayacak, İstanbul’a Kız Kulesinden panoramik bir pencere açacağız.

2022 yılında ayrıca Antalya Merkez Kaleiçi Kesik Minare (Korkut) Cami, İstanbul Eminönü Yeni Cami, Üsküdar Ayazma Cami gibi 56 adet vakıf kültür varlığımızın restorasyonunu da tamamladık. Selçuklu döneminin önemli eserlerinden Kırşehir Merkez Cacabey Medresesi, Şırnak Cizre Kırmızı Medrese gibi 39 adet eserimizin restorasyonunu da yıl sonuna kadar tamamlamış olacağız. Yaptığımız bu restorasyon ve onarım çalışmaları için 2022 yılında toplam 795 milyon TL’lik kaynak kullandık.

Kültür varlıkları hususunda son bir bilgi olarak taşınmaz kültür varlıklarına değinmek isterim. 2021 yılında proje, bakım-onarım, teşhir tanzim, restorasyonları ve yeni müze yapımı için yaklaşık 735 milyon TL’lik bir harcama gerçekleştirmiştik. 2022 yılında ise bu alanlara ayırdığımız bütçe miktarı, 3 katından fazla bir artışla 2 milyar 400 milyon TL’ye ulaşmıştır. Mülkiyeti vatandaşlarımıza ait 236 adet tescilli taşınmaza da kültür varlıklarının korunması kapsamında Bakanlığımız tarafından 28 milyon TL nakdi yardım yapılmıştır.

Çanakkale bir şehrin değil, millî hafızamızın adıdır. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığımız bu hafızayı güçlü tutmak, içinde barındırdığı tarihi ve kültürel her bir bilgiyi, yaşanmışlığı gelecek kuşaklara aktarmak, bunu yaparken de doğal dokuyu muhafaza etmek için onlarca proje hayata geçirmiş; yenilerini gerçekleştirmek için yoğun bir mesai içine girmiştir.

Ayrıca, Çanakkale Muharebeleri’ne ait savaş batıklarının, 21 farklı dalış noktası ile dalış turizmine açılması ve Gelibolu Sualtı Parkı’nın oluşturulması sadece ülkemizde değil uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştır.

2023 yılında, zaferimizin yıl dönümü olan 18 Mart tarihinde inşallah Seddülbahir Kalesi’nin açılışını yapacağız. Yine 2023 yılında Şehitler Abidesi Çevre Düzenlemesi, Mustafa Kemal Yolu Projesi çalışmalarını gerçekleştireceğiz.

2002 yılında 42 olan kültür merkezi sayımızı neredeyse 3 katı bir artış sağlayarak 122’ye yükselttik. Bu merkezlerden 33 tanesini de yerel yönetimlere tahsis ettik.

Ayrıca, Bakanlık olarak 2009 yılından bugüne kadar 218 kültür evi ve kültür merkezi inşaatına destek verdik.