"Aşı ihracatına izin alma zorunluluğu getirilmeli"

Koronavirüs aşısı teslimatlarında yaşanan sıkıntılar, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde siyasetin gündeminde. Pfizer yaklaşık bir hafta önce Belçika'daki üretim tesisinde yapılan çalışmalar nedeniyle BioNTech'in geliştirdiği aşının teslimatında gecikme yaşanacağını açıklamıştı. Geçen cuma günü de İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca, AB'ye öngörülenden daha az doz aşı temin edebileceklerini söyledi. Gerekçe olarak "Avrupa tedarik zinciri içinde bulunan bir tesiste" sorun yaşanması gösterildi.

Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, Deutsche Welle'ye verdiği mülakatta yaşanan bu sorunlar nedeniyle Avrupa Birliği'nin denetimleri artırması gerektiğini vurguladı. Birlik çapında bir düzenleme ihtiyacı olduğunu belirten Spahn, aşı üreten firmaların dünyanın başka bölgelerine yaptıkları teslimatlarla ilgili izin almaları gerektiğini söyledi.

Spahn, "Bunun için Avrupa Birliği'nin kararlaştırdığı hemen hemen tüm sözleşmelere sahibiz; üretim kapasitelerini büyütmeleri için birkaç yüz milyon euro avans verdik" dedi. Alman bakan AB'nin Avrupa'da üretilen ya da şişelenen hangi aşının AB'yi terk ettiğini bilmesinin bu yüzden adil olacağını söyledi.

AB geciken aşılar nedeniyle öfkeli

Avrupa Birliği Komisyonu da daha önce şeffaflık kaydı önerisinde bulunmuştu. Komisyon ayrıca AstraZeneca üzerinde baskı uygulayarak şirketten söz verdiği dozda aşıyı miktar azaltma ya da erteleme olmaksızın teslim etmesini istemişti.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen bu çerçevede AstraZeneca CEO'su Pascal Soriot ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş, Von der Leyen'in sözcüsü tarafından yapılan açıklamada AB Komisyonu'nun sözleşmelerle güvence altına alınmış teslimatlar konusunda ısrarcı olduğu belirtilmişti. Açıklamada "Firmadan çözümler bulmasını ve hızlı teslimat için tüm imkanları kullanmasını bekliyoruz" denilmişti.

AstraZeneca mart ayı sonuna kadar söz verdiği 80 milyon doz yerine 31 milyon doz aşı teslim edecek. AB Komisyonu Ağustos ayında şirket ile 400 milyon doz aşı üzerinde anlaşmaya varmıştı. Brüksel üretimin artırılması için de şirkete milyonlarca euroluk bir ödeme yapmıştı. Avrupa Birliği, AstraZeneca'nın Belçika'daki bir tedarikçi firmada üretim sorunları yaşandığı yönündeki açıklamasını ise inandırıcı bulmuyor.